Rastgele bir bedensel hastalıkla açıklanmayan lakin fizikî yakınmaların görüldüğü durumlar için kullanılan somatizasyon terimi günümüzde birçok ruh sıhhati uzmanının gündemine oturmuş bir mevzu olarak karşılaşılmaktadır.
Somatizasyona yönelik çalışmalar 20.yüz yıldan önce başlamış ve günümüzde alanyazında üzerine görüşler sunulan, çalışmalar yapılan bir konu olarak sürmektedir.
Bedensel hastalıklarla açıklanmayan ağrılar, rahatsızlıklar ve yakınmalar çeşitli bilim çevrelerince ve bilhassa ruh sıhhati uzmanlarınca depresif bozukluklar ile ilişkilendirilmiş ve bu münasebete yönelik birçok çalışma yapılmasının tabanı hazırlamıştır (Kesebir, 2004).
Depresyon ve somatizasyon ile ilgili münasebet ise yapılan çalışmaların sonunda üç başka görüş ortaya çıkmıştır.
Birinci görüş somatizasyonun, yani rastgele bir hastalıkla açıklanamayan yakınmaların, depresyonun bir eş kıymeti olarak pahalandıran görüştür (Clarke DM, 2000)
Depresyonun bir eş pahası olarak ileri sürülen görüşe rağmen yapılan pek çok araştırmanın sonucunda elde edilen datalara nazaran somatizasyon bozukluğu veya ağrı bozukluğu olarak tanımlanan tablonun tam olarak bir depresyonun eş kıymeti olduğuna dair net bir ispata ulaşılamamıştır. Lakin 1970’li yılların sonlarına hakikat alanyazında öne çıkan yazarlarca “maskeli depresyon” olarak isimlendirilen bir kavramdan hareketle ikinci bir görüş ile karşılaşılmaktadır (Köroğlu, 1998). Bu görüşe nazaran somatizasyon olarak tanımlanan sürecin depresyon ve anksiyete has bir form olduğu lisana getirilir.
Maskeli depresyon kavramı olarak bahsedilen kavram ise ağrı ve belli somatik -bedensel- şikayetlerle öne çıkan depresyon tablosuna yönelik lisana getirilen bir kavram olarak literatürde kendine yer bulmuştur.
Kelam konusu ikinci görüşle bir arada üçüncü bir görüş daha literatürde kendine yer bulmaktadır. Depresyon ve somatizasyon ile ilgili lisana getirilen üçüncü görüş ise somatizasyonun depresyonun bir belirtisi olduğuna yönelik atıf yapan ve somatik belirtilerin depresyonun göstergeleri ortasında yer alması gerektiğini vurgulayan bir görüştür. Bu görüşle bir arada Hastalıkların Uluslarası Sınıflandırması olarak bilinen ICD-10’da depresyonun belirtileri ortasında somatik belirtiler yer aldıysa da daha sonra bu belirtiler ek hususlar olarak kendine yer bulmuştur (World Health Organisation, 1992).
Amerikan psikiyatri birliği tarafından yazılan ve ruh sıhhati uzmanlarının el kitabı olarak bilinen DSM-IV’te ise somatik belirtiler başlı başına bir belirti olarak yer almamış lakin kelam konusu olabilecek ek belirtiler olarak kendine yer bulmuştur.
Son yıllarda depresyon ve bedensel yakınmalarla ilgili olarak yapılan çalışmalarda depresif bozukluklarda seyreden somatik süreçlerle ilgili müspet tarafta bulgular elde edilmiştir (Köroğlu, 1998). Çalışmalar depresyonu olan bireylerin depresyonu olmayan bireylerle kıyaslandığında daha fazla bedensel yakınma lisana getirdiği gözlenmiştir.
Tüm bu bilgiler, bedensel yakınmalarda fizyolojik tetkiklerin yanında ruhsal tetkiklerin yapılmasının da değerini bir defa daha ortaya koymaktadır. Fizyolojik bir bulguya rastlanmamasına karşın devam eden bedensel yakınmalarda ve ağrı ile ilgili şikayetlerde ruh sıhhati uzmanları tarafından da kıymetlendirme yapılmasının ehemmiyeti yapılan çalışmalarla kuvvetlenmiştir.
Somatizasyona yönelik çalışmalar 20.yüz yıldan önce başlamış ve günümüzde alanyazında üzerine görüşler sunulan, çalışmalar yapılan bir konu olarak sürmektedir.
Bedensel hastalıklarla açıklanmayan ağrılar, rahatsızlıklar ve yakınmalar çeşitli bilim çevrelerince ve bilhassa ruh sıhhati uzmanlarınca depresif bozukluklar ile ilişkilendirilmiş ve bu münasebete yönelik birçok çalışma yapılmasının tabanı hazırlamıştır (Kesebir, 2004).
Depresyon ve somatizasyon ile ilgili münasebet ise yapılan çalışmaların sonunda üç başka görüş ortaya çıkmıştır.
Birinci görüş somatizasyonun, yani rastgele bir hastalıkla açıklanamayan yakınmaların, depresyonun bir eş kıymeti olarak pahalandıran görüştür (Clarke DM, 2000)
Depresyonun bir eş pahası olarak ileri sürülen görüşe rağmen yapılan pek çok araştırmanın sonucunda elde edilen datalara nazaran somatizasyon bozukluğu veya ağrı bozukluğu olarak tanımlanan tablonun tam olarak bir depresyonun eş kıymeti olduğuna dair net bir ispata ulaşılamamıştır. Lakin 1970’li yılların sonlarına hakikat alanyazında öne çıkan yazarlarca “maskeli depresyon” olarak isimlendirilen bir kavramdan hareketle ikinci bir görüş ile karşılaşılmaktadır (Köroğlu, 1998). Bu görüşe nazaran somatizasyon olarak tanımlanan sürecin depresyon ve anksiyete has bir form olduğu lisana getirilir.
Maskeli depresyon kavramı olarak bahsedilen kavram ise ağrı ve belli somatik -bedensel- şikayetlerle öne çıkan depresyon tablosuna yönelik lisana getirilen bir kavram olarak literatürde kendine yer bulmuştur.
Kelam konusu ikinci görüşle bir arada üçüncü bir görüş daha literatürde kendine yer bulmaktadır. Depresyon ve somatizasyon ile ilgili lisana getirilen üçüncü görüş ise somatizasyonun depresyonun bir belirtisi olduğuna yönelik atıf yapan ve somatik belirtilerin depresyonun göstergeleri ortasında yer alması gerektiğini vurgulayan bir görüştür. Bu görüşle bir arada Hastalıkların Uluslarası Sınıflandırması olarak bilinen ICD-10’da depresyonun belirtileri ortasında somatik belirtiler yer aldıysa da daha sonra bu belirtiler ek hususlar olarak kendine yer bulmuştur (World Health Organisation, 1992).
Amerikan psikiyatri birliği tarafından yazılan ve ruh sıhhati uzmanlarının el kitabı olarak bilinen DSM-IV’te ise somatik belirtiler başlı başına bir belirti olarak yer almamış lakin kelam konusu olabilecek ek belirtiler olarak kendine yer bulmuştur.
Son yıllarda depresyon ve bedensel yakınmalarla ilgili olarak yapılan çalışmalarda depresif bozukluklarda seyreden somatik süreçlerle ilgili müspet tarafta bulgular elde edilmiştir (Köroğlu, 1998). Çalışmalar depresyonu olan bireylerin depresyonu olmayan bireylerle kıyaslandığında daha fazla bedensel yakınma lisana getirdiği gözlenmiştir.
Tüm bu bilgiler, bedensel yakınmalarda fizyolojik tetkiklerin yanında ruhsal tetkiklerin yapılmasının da değerini bir defa daha ortaya koymaktadır. Fizyolojik bir bulguya rastlanmamasına karşın devam eden bedensel yakınmalarda ve ağrı ile ilgili şikayetlerde ruh sıhhati uzmanları tarafından da kıymetlendirme yapılmasının ehemmiyeti yapılan çalışmalarla kuvvetlenmiştir.