Panik Bozukluk: Belli bir durumla bağlı olmayan sık yaşanan panik ataklar ve bu panik atakların tekrar geçirileceği tasasıyla karakterize bir bozukluktur.
Panik Atak:Ani şiddetli bir tasa, dehşet, fecî bir şey olacağı hissi ile birlikte en az dört başka belirtiyi içerir. Bu Belirtiler;
• Nefes almada zahmet
• Kalp çarpıntısı
• Mide bulantısı
• Midenin alt üst olması
• Göğüs ağrısı
• Boğulma-nefes alamama hissi
• Baş dönmesi
• Sersemlik
• Bayılma hissi
• Terleme
• Ürperme
• Sıcak basması
• Uyuşma ya da karıncalanma
• Titreme
Panik bozukluğu hastaları, öbür uzmanlık alanlarına ilişkin kliniklere de sıkça başvurabilmektedir.
• Vestibuler bozukluk nedeniyle başvuran hastaların %15'inin,
• Kardiyoloji polikliniğine başvuran hastaların %16'sının,
• Hiperventilasyon belirtileri nedeniyle hastaneye başvuranların %35'inin panik bozukluğu hastası olduğu bildirilmiştir.
Panik bozukluğu, en sık olarak geç ergenlik ile 30’lu yaşlar ortasındaki periyotta başlamaktadır. Klinik örneklemde, başlangıç yaşı ortalaması 25 civarındadır.
Panik bozukluğu, daha düşük oranlarda olmakla birlikte, çocuklukta ya da 40 yaşın üzerinde de başlayabilmektedir.
Panik ataklar, sıklıkla içsel bedensel duyumlar ile uyarılma sonucunda başlar. Davranışsal Kuram, panik atakların tasayı tetikleyen durumlara ya da içsel bedensel duyumlar ile uyarılmaya klasik şartlanmış yansılar olduğunu ileri sürer,
Bilişsel Modelde, panik atakların kimi bedensel duyumların felaketleştirerek yanlış yorumlanmasından kaynaklandığı varsayılmaktadır. Yanlış yorumlanan duyumlar temel olarak, olağan anksiyete durumlarında ortaya çıkan baş dönmesi, çarpıntı, nefes alma zahmeti üzere bedensel belirtileri içermektedir. Felaketleştirerek yanlış yorumlama, çarpıntıları olması beklenen bir kalp krizinin, soluk alma zahmetini soluksuz kalıp ölmenin bir habercisi olarak görmek üzere, bedensel duyumların gerçekte olduğundan daha tehlikeli algılanması olarak tabir edilmektedir. Bu görüşe nazaran, duyumların ortaya çıkışından her vakit da anksiyete sorumlu olmamakta, örneğin çok kahve içilmesi ya da basitçe heyecanlanma üzere durumlarda, kişi, kendi fizyolojik uyarılmasını yanlış olarak içsel bir tehlikenin işareti biçiminde yorumlayarak panik atağı yaşayabilmektedir.
Panik bozukluğunda erken periyot ömür olaylarının araştırıldığı çalışmalarda, hastaların 1/2'sinde çocukluk devrinde uzun periyodik ebeveynden ayrılma saptanmıştır.
Erken periyotta cinsel ya da fizikî makûs davranıma maruz kalma, panik bozukluğu hastalarında araştırılan bir öteki bahistir. Bir çalışmada, panik bozukluğu olgularının %8'inin cinsel, %12'sinin fizikî makûs davranıma maruz kaldığı belirlenmiştir.
Panik bozukluğunun gelişiminin öncesinde gerilimli hayat olayları görülebilmektedir. Bu hususta yapılan bir araştırmada, olguların yaklaşık 2/3’ünde, hastalığın başlamasından evvelki 6 ay içinde gerilimli hayat olaylarının mevcut olduğu belirlenmiştir.
Bu olaylar görülme sıklığı dikkate alınarak şu biçimde sıralanmıştır;
• Sevilen bir şahıstan ayrılma ya da ayrılma tehditi yaşama,
• İş değiştirme,
• Gebelik,
• Göç,
• Evlilik,
• Okuldan mezun olma,
• Yakın bir kişinin vefatı,
• Fizikî hastalık.
Panik bozukluğu sıklıkla öteki anksiyete bozuklukları ve depresyonla birlikte bulunur. Panik bozukluğu hastalarının %35-90’nda major depresyon görülmektedir. Panik bozukluğu ve depresyonun birlikte görüldüğü hastaların 1/3'ünde depresyonun panik bozukluğundan evvel başladığı, 2/3'ünde depresyonun panik bozukluğu ile birlikte ya da ondan sonra başladığı bildirilmiştir.
Panik bozukluğu hastalarında, %20 üzere düşük olmayan oranlarda, önemli bir hastalığı olduğu kaygısının ve bu taraftaki inancı tıbbi olarak onaylatma eğiliminin süreklilik gösterdiği hipokondriyazis görülebilmektedir. Hipokondriyak dehşetler, en sık kardiyak ya da nörolojik bir hastalık geçirmekle ilgili olarak ortaya çıkmaktadır.
Alkol berbata kullanımı, panik bozukluğu hastaları için önemli bir risk etkenidir. Panik bozukluğu hastaları başlangıçta beklenti anksiyetelerini azaltmak için alkol içmeye başlamakta, lakin vakitle alkol berbata kullanımı/bağımlılığı bir komplikasyon olarak ortaya çıkabilmektedir.
Panik bozukluğu hastalarında değerli bir başka risk etkeni, intihar niyetleri ve teşebbüsleridir. Panik bozukluğu hastalarında intihar teşebbüslerinin sıklıkla, eşlik eden psikopatoloji, bilhassa de major depresif bozukluk ve alkol/madde berbata kullanımı ile bağlantılı olduğu bulunmuştur.
Panik Bozukluk tedavisi olan bir rahatsızlıktır, uzman dayanağı alınarak güzelleşme mümkündür.
Panik Atak:Ani şiddetli bir tasa, dehşet, fecî bir şey olacağı hissi ile birlikte en az dört başka belirtiyi içerir. Bu Belirtiler;
• Nefes almada zahmet
• Kalp çarpıntısı
• Mide bulantısı
• Midenin alt üst olması
• Göğüs ağrısı
• Boğulma-nefes alamama hissi
• Baş dönmesi
• Sersemlik
• Bayılma hissi
• Terleme
• Ürperme
• Sıcak basması
• Uyuşma ya da karıncalanma
• Titreme
Panik bozukluğu hastaları, öbür uzmanlık alanlarına ilişkin kliniklere de sıkça başvurabilmektedir.
• Vestibuler bozukluk nedeniyle başvuran hastaların %15'inin,
• Kardiyoloji polikliniğine başvuran hastaların %16'sının,
• Hiperventilasyon belirtileri nedeniyle hastaneye başvuranların %35'inin panik bozukluğu hastası olduğu bildirilmiştir.
Panik bozukluğu, en sık olarak geç ergenlik ile 30’lu yaşlar ortasındaki periyotta başlamaktadır. Klinik örneklemde, başlangıç yaşı ortalaması 25 civarındadır.
Panik bozukluğu, daha düşük oranlarda olmakla birlikte, çocuklukta ya da 40 yaşın üzerinde de başlayabilmektedir.
Panik ataklar, sıklıkla içsel bedensel duyumlar ile uyarılma sonucunda başlar. Davranışsal Kuram, panik atakların tasayı tetikleyen durumlara ya da içsel bedensel duyumlar ile uyarılmaya klasik şartlanmış yansılar olduğunu ileri sürer,
Bilişsel Modelde, panik atakların kimi bedensel duyumların felaketleştirerek yanlış yorumlanmasından kaynaklandığı varsayılmaktadır. Yanlış yorumlanan duyumlar temel olarak, olağan anksiyete durumlarında ortaya çıkan baş dönmesi, çarpıntı, nefes alma zahmeti üzere bedensel belirtileri içermektedir. Felaketleştirerek yanlış yorumlama, çarpıntıları olması beklenen bir kalp krizinin, soluk alma zahmetini soluksuz kalıp ölmenin bir habercisi olarak görmek üzere, bedensel duyumların gerçekte olduğundan daha tehlikeli algılanması olarak tabir edilmektedir. Bu görüşe nazaran, duyumların ortaya çıkışından her vakit da anksiyete sorumlu olmamakta, örneğin çok kahve içilmesi ya da basitçe heyecanlanma üzere durumlarda, kişi, kendi fizyolojik uyarılmasını yanlış olarak içsel bir tehlikenin işareti biçiminde yorumlayarak panik atağı yaşayabilmektedir.
Panik bozukluğunda erken periyot ömür olaylarının araştırıldığı çalışmalarda, hastaların 1/2'sinde çocukluk devrinde uzun periyodik ebeveynden ayrılma saptanmıştır.
Erken periyotta cinsel ya da fizikî makûs davranıma maruz kalma, panik bozukluğu hastalarında araştırılan bir öteki bahistir. Bir çalışmada, panik bozukluğu olgularının %8'inin cinsel, %12'sinin fizikî makûs davranıma maruz kaldığı belirlenmiştir.
Panik bozukluğunun gelişiminin öncesinde gerilimli hayat olayları görülebilmektedir. Bu hususta yapılan bir araştırmada, olguların yaklaşık 2/3’ünde, hastalığın başlamasından evvelki 6 ay içinde gerilimli hayat olaylarının mevcut olduğu belirlenmiştir.
Bu olaylar görülme sıklığı dikkate alınarak şu biçimde sıralanmıştır;
• Sevilen bir şahıstan ayrılma ya da ayrılma tehditi yaşama,
• İş değiştirme,
• Gebelik,
• Göç,
• Evlilik,
• Okuldan mezun olma,
• Yakın bir kişinin vefatı,
• Fizikî hastalık.
Panik bozukluğu sıklıkla öteki anksiyete bozuklukları ve depresyonla birlikte bulunur. Panik bozukluğu hastalarının %35-90’nda major depresyon görülmektedir. Panik bozukluğu ve depresyonun birlikte görüldüğü hastaların 1/3'ünde depresyonun panik bozukluğundan evvel başladığı, 2/3'ünde depresyonun panik bozukluğu ile birlikte ya da ondan sonra başladığı bildirilmiştir.
Panik bozukluğu hastalarında, %20 üzere düşük olmayan oranlarda, önemli bir hastalığı olduğu kaygısının ve bu taraftaki inancı tıbbi olarak onaylatma eğiliminin süreklilik gösterdiği hipokondriyazis görülebilmektedir. Hipokondriyak dehşetler, en sık kardiyak ya da nörolojik bir hastalık geçirmekle ilgili olarak ortaya çıkmaktadır.
Alkol berbata kullanımı, panik bozukluğu hastaları için önemli bir risk etkenidir. Panik bozukluğu hastaları başlangıçta beklenti anksiyetelerini azaltmak için alkol içmeye başlamakta, lakin vakitle alkol berbata kullanımı/bağımlılığı bir komplikasyon olarak ortaya çıkabilmektedir.
Panik bozukluğu hastalarında değerli bir başka risk etkeni, intihar niyetleri ve teşebbüsleridir. Panik bozukluğu hastalarında intihar teşebbüslerinin sıklıkla, eşlik eden psikopatoloji, bilhassa de major depresif bozukluk ve alkol/madde berbata kullanımı ile bağlantılı olduğu bulunmuştur.
Panik Bozukluk tedavisi olan bir rahatsızlıktır, uzman dayanağı alınarak güzelleşme mümkündür.