Oyun Terapisi 1930’lu yıllarla birlikte gelişirken Türkiye’de oyun terapisinin kullanımı geç olmuştur. Psikoterapinin ülkemizde yaygınlaşması iki binli yıllarda olmuştur.
Oyun terapisi çocukların uyumlu ve mutlu olarak yaşamalarını hedefleyen gelişimsel bir terapi şeklidir.
* Oyun terapisi çocuğun
• İç dünyasını anlamak,
• Duygusal sıkıntısıyla başa çıkmasını sağlamak
• Hakimiyet kazandırmak ve
• Terapötik sonuçları almak üzere oyunun sistematik bir şekilde uygulanmasını içerir.
Çocuklar da oyunlarında genellikle kendi subjektif gerçeklikleriyle meşguldürler, yani olayları kendi gözlerinden canlandırırlar.
Söz konusu çocuklar olunca en doğal ve kendilerini rahat ifade edebildikleri ortam, yani oyunlarıdır. Oyun ve oyuncaklar aracılığı ile çocukların ihtiyaçlarını ifade etmelerine yoğunlaşan özel işleve oyun terapisi denir. Güvenli bir ortam yaratan eğitimli bir oyun terapisti ile çocuklar istedikleri gibi oynamaya cesaretlendirilirler. Bu işlevde çocukların duygusal problemlerini ifade etmelerine yönelik çok çeşitli oyuncaklar çocuklara sunulmuştur.
Çocuklar oynamayı severler. Çocuklar duygularını büyükler gibi anlamlandıramadıkları gibi, duyguları hakkında büyükler gibi de konuşamazlar. Bu yüzden büyüklerle yapılan terapi şekli çocuklara uymaz. Oyun çocuklar için terapi anlamında kullanıldığında çocuk yaşadıklarını ve duygularını ifade etme ortamı bulur. Çocuklar oyun sırasında yaşadıklarının bir parçası olarak davranışlarını etkileyen kızgınlıklarını, korkularını, üzüntülerini, hayal kırıklıklarını yeniden yaratırlar. Oyun terapisinin avantajı, çocukların gelişimlerine uygun terapisel oyunu oluşturabilmelerindendir. Terapist ile çocuğun kurduğu terapisel ilişki ise, çocukların yaşadıkları stresli yoğun duygusal tecrübeyi yansıtan oyunu yarattıklarında kendilerini güvenli hissetmelerini sağlayan olan en önemli unsurdur.
Oyun Terapisinde Ne Olur?
Oyun terapisi yardımıyla çocuklar içsel dünyalarında mücadele ettikleri duygusal olaylarını bir araya toplayan oyun yaratabilirler. Bu tecrübeleri genelde çocuk sözel olarak dışa vuramaz. Çocuk yaratacağı oyuna uygun duygusal sorunlarını yansıtan oyuncakları seçer ve oyununu yaratır. Bu ifade ile başlayan oyun, oyun ilerledikçe gelişir ve sorunla ilgili anlama ve rahatlık sağlayana kadar devam eder.
Oyun Terapisi Çocuğa Nasıl Yardımcı Olur?
Oyun terapisi sürecinde çocuk olaylarla ilgili bakış açılarını, davranışlarını değiştirebilir ve başkaları ile ilişkilerinden haz alır hale gelir. Çocuk oyun sırasında hayal kırıklıkları yaşadıkları olayları yeniden yaratmakla oyun sırasında bu tecrübeleri değiştirme fırsatı bulur ve böylece hem oyun tecrübeleri hem de hayattaki ilişki alışverişlerinden zevk alır hale gelebilir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisinin Hedefleri
• Duygularını daha iyi anlamaları
• İhtiyaçlarının karşılanması için duygularını ifade etmeleri
• Problem çözme becerilerinin gelişmesi
• Sorunlu davranışların azalması
• Çatışmalarla başaçıkmayı ve seslerini duyurmaları
• Özgüvenlerinin artması
• Özkontrolün gelişimi
Çocuklarda Neden Oyun Terapisi?
Konuşmaya, sözel ifade gücüne dayanan ve yetişkinlerde kullanılan klasik terapi yöntemleri çocuklarda pek işe yaramamaktadır. Bunun birkaç nedeni vardır:
Öncelikle, çocuklar çok hareketlidir. Bir çocuk için, bir seans süresi olan 45 dakika boyunca oturmak zordur. Oyun terapisi yaklaşımlarında ise çocuklar hareketlidir. Bu nedenle oyun terapisi çocukların hareketli yapısına daha uygundur.
İkinci olarak, çocuklar içinde eğlence olan etkinlikleri daha kolay devam ettirirler. İçinde eğlenme olmayan etkinliklerden ise sıkılırlar. Klasik terapi yöntemleri çocuklar için eğlenceli değildir. Bu nedenle çocukların terapiye istekle devam etmesi zordur. Oyun terapi yöntemleri ise genel olarak eğlencelidir ve bu terapilerde çocuğun terapiye devamı daha kolay olmaktadır.
Son olarak, çocuklar kendilerini kelimelerle pek ifade edemezler. Hem kelime hazneleri dardır, hem de sözel ifadeyi gerektiren bilişsel süreçleri gelişim aşamasındadır. Bir çocuk “Psikolojim bozuldu, içim kaygı ile dolu, zihnimden çıkmayan takıntılar var” diyerek kendini ifade edemez. Yani iç dünyasındaki duygu ve düşüncelerini dile dökmek onun için zordur. Halbuki oyuncaklar çocuğun kelimeleridir. Çocuklar oyuncakları kullanarak iç dünyalarını oyuna yansıtırlar ve yine oyuncaklar yolu ile iç dünyalarındaki karmaşayı çözebilirler. Terapistler çocukların oyunlarını gözlemleyerek hem çocuk hakkında bilgi sahibi olabilirler hem de çocuklara psikolojik sorunların çözümünde yardımcı olabilirler.
Oyun Terapisinin Çocukta Yardımcı Olduğu Konular
• Kaygı ve Korkular
• Aşırı Çekingenlik
• Özgüven
• Sosyal Beceri Sorunları
• Kardeş Kıskançlığı, Davranışsal Gerileme
• Saldırgan Davranışlar
• Takıntılar
• Mükemmelliyetçi Tutumlar
• Uyku, Yemek ve Tuvalet Sorunları (Alt Islatma, Dışkı Kaçırma)
• Zihnin Cinsel Davranışlarla Aşırı Meşgul Olması (Aşırı Mastürbasyon..)
• Ailede Yaşanan Değişimlere Uyum Sağlamada Yaşanan Sorunlar (Yas ve Kayıp Durumları, Anne Baba Ayrılığı Gibi)
• Fiziksel Nedeni Olmayan Mide Bulantıları, Başağrıları Gibi Rahatsızlıklar
• Dikkat Sorunları
Oyun terapisi çocukların uyumlu ve mutlu olarak yaşamalarını hedefleyen gelişimsel bir terapi şeklidir.
* Oyun terapisi çocuğun
• İç dünyasını anlamak,
• Duygusal sıkıntısıyla başa çıkmasını sağlamak
• Hakimiyet kazandırmak ve
• Terapötik sonuçları almak üzere oyunun sistematik bir şekilde uygulanmasını içerir.
Çocuklar da oyunlarında genellikle kendi subjektif gerçeklikleriyle meşguldürler, yani olayları kendi gözlerinden canlandırırlar.
Söz konusu çocuklar olunca en doğal ve kendilerini rahat ifade edebildikleri ortam, yani oyunlarıdır. Oyun ve oyuncaklar aracılığı ile çocukların ihtiyaçlarını ifade etmelerine yoğunlaşan özel işleve oyun terapisi denir. Güvenli bir ortam yaratan eğitimli bir oyun terapisti ile çocuklar istedikleri gibi oynamaya cesaretlendirilirler. Bu işlevde çocukların duygusal problemlerini ifade etmelerine yönelik çok çeşitli oyuncaklar çocuklara sunulmuştur.
Çocuklar oynamayı severler. Çocuklar duygularını büyükler gibi anlamlandıramadıkları gibi, duyguları hakkında büyükler gibi de konuşamazlar. Bu yüzden büyüklerle yapılan terapi şekli çocuklara uymaz. Oyun çocuklar için terapi anlamında kullanıldığında çocuk yaşadıklarını ve duygularını ifade etme ortamı bulur. Çocuklar oyun sırasında yaşadıklarının bir parçası olarak davranışlarını etkileyen kızgınlıklarını, korkularını, üzüntülerini, hayal kırıklıklarını yeniden yaratırlar. Oyun terapisinin avantajı, çocukların gelişimlerine uygun terapisel oyunu oluşturabilmelerindendir. Terapist ile çocuğun kurduğu terapisel ilişki ise, çocukların yaşadıkları stresli yoğun duygusal tecrübeyi yansıtan oyunu yarattıklarında kendilerini güvenli hissetmelerini sağlayan olan en önemli unsurdur.
Oyun Terapisinde Ne Olur?
Oyun terapisi yardımıyla çocuklar içsel dünyalarında mücadele ettikleri duygusal olaylarını bir araya toplayan oyun yaratabilirler. Bu tecrübeleri genelde çocuk sözel olarak dışa vuramaz. Çocuk yaratacağı oyuna uygun duygusal sorunlarını yansıtan oyuncakları seçer ve oyununu yaratır. Bu ifade ile başlayan oyun, oyun ilerledikçe gelişir ve sorunla ilgili anlama ve rahatlık sağlayana kadar devam eder.
Oyun Terapisi Çocuğa Nasıl Yardımcı Olur?
Oyun terapisi sürecinde çocuk olaylarla ilgili bakış açılarını, davranışlarını değiştirebilir ve başkaları ile ilişkilerinden haz alır hale gelir. Çocuk oyun sırasında hayal kırıklıkları yaşadıkları olayları yeniden yaratmakla oyun sırasında bu tecrübeleri değiştirme fırsatı bulur ve böylece hem oyun tecrübeleri hem de hayattaki ilişki alışverişlerinden zevk alır hale gelebilir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisinin Hedefleri
• Duygularını daha iyi anlamaları
• İhtiyaçlarının karşılanması için duygularını ifade etmeleri
• Problem çözme becerilerinin gelişmesi
• Sorunlu davranışların azalması
• Çatışmalarla başaçıkmayı ve seslerini duyurmaları
• Özgüvenlerinin artması
• Özkontrolün gelişimi
Çocuklarda Neden Oyun Terapisi?
Konuşmaya, sözel ifade gücüne dayanan ve yetişkinlerde kullanılan klasik terapi yöntemleri çocuklarda pek işe yaramamaktadır. Bunun birkaç nedeni vardır:
Öncelikle, çocuklar çok hareketlidir. Bir çocuk için, bir seans süresi olan 45 dakika boyunca oturmak zordur. Oyun terapisi yaklaşımlarında ise çocuklar hareketlidir. Bu nedenle oyun terapisi çocukların hareketli yapısına daha uygundur.
İkinci olarak, çocuklar içinde eğlence olan etkinlikleri daha kolay devam ettirirler. İçinde eğlenme olmayan etkinliklerden ise sıkılırlar. Klasik terapi yöntemleri çocuklar için eğlenceli değildir. Bu nedenle çocukların terapiye istekle devam etmesi zordur. Oyun terapi yöntemleri ise genel olarak eğlencelidir ve bu terapilerde çocuğun terapiye devamı daha kolay olmaktadır.
Son olarak, çocuklar kendilerini kelimelerle pek ifade edemezler. Hem kelime hazneleri dardır, hem de sözel ifadeyi gerektiren bilişsel süreçleri gelişim aşamasındadır. Bir çocuk “Psikolojim bozuldu, içim kaygı ile dolu, zihnimden çıkmayan takıntılar var” diyerek kendini ifade edemez. Yani iç dünyasındaki duygu ve düşüncelerini dile dökmek onun için zordur. Halbuki oyuncaklar çocuğun kelimeleridir. Çocuklar oyuncakları kullanarak iç dünyalarını oyuna yansıtırlar ve yine oyuncaklar yolu ile iç dünyalarındaki karmaşayı çözebilirler. Terapistler çocukların oyunlarını gözlemleyerek hem çocuk hakkında bilgi sahibi olabilirler hem de çocuklara psikolojik sorunların çözümünde yardımcı olabilirler.
Oyun Terapisinin Çocukta Yardımcı Olduğu Konular
• Kaygı ve Korkular
• Aşırı Çekingenlik
• Özgüven
• Sosyal Beceri Sorunları
• Kardeş Kıskançlığı, Davranışsal Gerileme
• Saldırgan Davranışlar
• Takıntılar
• Mükemmelliyetçi Tutumlar
• Uyku, Yemek ve Tuvalet Sorunları (Alt Islatma, Dışkı Kaçırma)
• Zihnin Cinsel Davranışlarla Aşırı Meşgul Olması (Aşırı Mastürbasyon..)
• Ailede Yaşanan Değişimlere Uyum Sağlamada Yaşanan Sorunlar (Yas ve Kayıp Durumları, Anne Baba Ayrılığı Gibi)
• Fiziksel Nedeni Olmayan Mide Bulantıları, Başağrıları Gibi Rahatsızlıklar
• Dikkat Sorunları