Orthoreksia Nervosa
Son zamanlarda doğal hayatın bozulması, hava kirliliği,artan kanser vakaları, kalp hastalıkları vb nedenlerle herkes yedikleri,ictikleri besinler uzerinde daha titizlikle durmaya başlamış durumdadır Ailesi Istanbul dışından gelmiş olanlar kendi yorelerinin urunlerini bulmaya calışmakta, konuşmalarında o gunlerin meyva, sebze yada etlerinden nostaljik bir tad alarak bahsetmektedirler Bu durum tabii ki ailesi İstanbul kokenli olanlar icinde gecerlidir Onlar da Cengelkoy salatalıkları, Yalova elmaları, Kanlıca yoğurtlarından benzer bir şekilde bahsetmektedirler O donemlerde yapay gubreler yoktu, toprağın ozelliği de doğal olarak farklıydı O koşulları aynı şekilde tekrar oluşturamayız Fakat bir an icin duşunun ki, sadece en katkısız, en doğal, en temiz , en taze besini almak icin seferber olmuşsunuz Hatta tazelik oyle bir duzeydeki sizin icin topraktan cıkartılan sebze 15 dakika gecmeden sizce yenilmeli, hic buzdolabına girmemeli, hicbir şekilde endustri ortamından gecmemeli Bunun icin her defasında ureticinin bulunduğu ortama bile gitmeniz gerekebilir Belli miktarda suyla haşlamanız ya da belli surede haşlamanız, kızartmamanız gerektiğine inanıyorsunuz ve bunu ancak evinizde sağlayabilirsiniz, cunku diğer insanlar sizin gibi yemek yemiyorlar Ne kadar zor bir durum değil mi?
Henuz tum dunya psikiyatristlerinin ortaklaşa bir şekilde oluşturdukları gecerli tanısal sınıflandırmalarına girmemiş olsa da gunumuz dunyasında sık olarak bu durumdaki kişilerle karşılaşmaktayızRahatsızlık ismini Eski Yunancada saf, doğru ve gercek anlamındaki ‘ortho ’ sozcuğu ile besinlerini kısıtlama ile karakterize bir yeme bozukluğu olan ‘anoreksia nervosa ’ adlı rahatsızlığın bileşiminden almaktadır
Bu kişiler sadece doğadan geldiği gibi saf besinlerle beslenmeyi hedefleyip, onun haricindekilerden kacınan kişilerdir Bu gıdalardan ne kadar yiyecekleri, bunların nereden ,ne koşullarda geldiği ile aşırı ilgilidirler Bu turden gıdaları hangi mekanlarda bulabileceklerini araştırıp, buralara yonelirler Hayatları neredeyse tukettikleri besinlerin sağlıklılığı uzerine kurulmuştur Besinleri bozan nedenler ya da bozulmayı onleyecek katkı maddeleri uzerine yoğun bir şekilde odaklanmışlardır Kişiler uzun sureli olarak mukemmel ,en saf diyet peşindedirler Genellikle vegeteryan bir beslenme duzenine sahiptirler
Orthoreksia , anoreksia nervosa ’ya ( kişinin kendine gore aşırı kilolu olduğu duşuncesiyle, bazen cok zayıf olmasına rağmen yemek yemeyi kesmesi durumudur) besinlerin kısıtlanması yonunden benzemektedir Ancak anoreksiada alınan besin miktarı ve tipi kısıtlanırken, ortorekside besinin kalitesi uzerine odaklanılmaktadır Ayrıca alınan besinlerden en iyi şekilde yararlanmak icin uzun sure,aşırı bir şekilde ağız icinde ciğneme gibi davranışlar gozlenmektedir Katkı maddeli gıdalardan , şeker ve tuzdan kacınılır, sadece ciğ sebze ve meyve ya da sadece pişirilmiş gıdaların tuketimine yonelinmektedir Bunun sonucunda kişinin alması gereken protein,vitamin, mineral ve yağlar alınamadığından kişide kansızlık, kemik erimesi, hatta ileri durumlarda olumlerle karşılaşılabilmektedir
Kişi bu durum nedeniyle hayatını olduğu gibi ,dolu dolu ve rahat bir şekilde yaşayamamaktadır Bireyler aşırı kaygılı bir duruma gelmekte, etraflarındaki kişilerin de beslenmesine bu şekilde yon vermeye calışmaktadırlarKişinin gecmişinde yaşadığı ağır sorunlar nedeniyle , cevresi ve dış dunya ile olan sorunları ile aktif bir şekilde başacıkamaması ya da gereken tepkileri verememesi nedeniyle, varolan kaygısını yenebilmek icin bilincaltı bir savunma mekanizmalarıyla duşuncelerini başka bir konuya odaklaması sonucunda gercekleşmektedir
Burada onemli olan nokta normal ve anormali ayırmaktırKısa sureli olarak kişilerin doğal besinlere onem vermesi, bazı besinleri gecici olarak terketmesi bu rahatsızlığın kapsamına girmemektedir Rahatsızlığı olan kişiler normalden farklı olarak sosyal,mesleki işlevselliklerinde bozulmalar gosterirler Gunluk hayatları besinlerin niteliğini duşunmekle gecmektedir Bunun altında gunluk yaşam olayları ile başedemeyip,gunluk streslerden kacınma cabaları yatabilmektedir Kişilerin cevreye ve kendileri dışındakilerin hazırladıkları gıdalara olan guvensizliklerinin temelinde kendilerine olan guvensizlikler, yetersizlik duyguları yatabilmektedir Bu şekildeki davranışları ile cevrelerin karşı kendilerini daha guclu, cevrelerini etkileyebilecek, doğruyu gosterecek bir oğretmen gibi hissedebilirler Yaşanan caresizlikleri ya da sorunları zihinlerinden bu şekilde uzaklaştırarak, tutunacakları, soz sahibi olacakları bir durum oluşturmuş olurlar Bu durumdaki bireyler genel olarak dış dunya hakkında olumsuz duşunmekte, ancak bu duşuncelerden kacabilmek icin bu duygularını sadece besinlerin olumsuz bir şekilde hazırlandıkları yonunde bir duşunceye cevirmektedirler Surekli olarak mukemmellik peşinde koştukları icin , bunu gercekleştirememeleri kendilerinden, cevrelerinden memnun olmamaları bu alana yansımış ve mukemmel gıdalara yonelerek, bu amaclarını dolaylı olarak gercekleştirmelerine hizmet etmiştir
Bu kişilerde sıklıkla evlilik , cinsellik, mesleki ortam, ailesel ilişkiler ve kendilerini algılayışları ile ilgili sorunlara rastlanmaktadır Daha cok 2040 yaş grubu arasında ,genellikle kadınlarda, sosyoekonomik ve kulturel duzeyi yuksek kişiler arasında gorulmektedir Bu durumdaki kişilerin daha cok kentsel alanlarda yaşadıkları duşunulmektedir
Bu durumdaki kişiler gunde en az 3 saatlerini besinleri duşunerek gecirmektedirler Ertesi gun yiyecekleri besinleri bugunden planlamaktadırlar Yediklerinden zevk almak yerine ,bunu bir erdem olarak gorurler Bu konuda cok katıdırlar, bu alışkanlıklarından taviz vermezler Bu şekilde yediklerinden dolayı kendilerine verdikleri değeri artmış hissederler,ozguvenlerini arttırırlar Bu şekilde beslenemeyenleri kucumserler Bu kişilerin bu şekilde besinleri bulma ve hazırlamaları kendi evleri dışında mumkun olmadığından dışarıda bir şey yemez ve icmezler, başka şehirlere ya da misafirliğe gitmemeye ya da gitseler bile orada yememeye ozen gosterirler Genellikle bu sebeplerden yalnız yemek yemeyi yeğlerler, zaman icinde toplumdan uzaklaşmaya başlarlar Nadiren bu tur besinler dışında yemek zorunda kaldıklarında , bundan dolayı buyuk bir sucluluk, pişmanlık icine girerek uzuntu duyarlar Bu şekilde beslendiklerinde kendi uzerlerinde kontrol sağladıklarını hissederek daha rahat olduklarını varsayarlar
Tedavilerinin psikiyatristlerce bireysel ya da grup terapileri ile yapılmaları uygundur Bireysel terapilerde kişinin gecmiş yaşantı oykusu alınarak, yaşadıkları zorluklar karşısında kullandıkları uygunsuz başetme mekanizmalarının gosterilerek, uygun savunma mekanizmaları geliştirilmesi, kendilerine, cevrelerindekilere ve dış dunyaya karşı olan olumsuz bakış acılarının duzeltilmesi sonucunda bunların uzantısı olan bu tur davranış ve duşunce yapılarının duzeltilmesi amaclanır Tedavi edilmediği takdirde kansızlık, kemik erimesi gibi vucutsal rahatsızlıkların gorulmesi yanında, genelleşmiş kaygı bozukluğu, panik ataklar ve depresyon gibi ruhsal hastalıklara da yol acabilmektedir
Bu durumda olan kişilerin tedavi icin psikiyatristlere yonelmesi gerekmektedir Cunku sadece bu rahatsızlık bir buzdağının su yuzunde gorulen kısmını oluşturmaktadır Daha derinlerde kişilik sorunları, kaygı bozuklukları, saplantızorlantı bozukluğu bulunabilmektedir Unutulmaması gerekli olan gıdalarımızı en uygun ve faydalı bir şekilde almaya calışırken, ruhsal dunyamızı uygunsuz, sağlıksız duruma getirmemektir
alıntı
Son zamanlarda doğal hayatın bozulması, hava kirliliği,artan kanser vakaları, kalp hastalıkları vb nedenlerle herkes yedikleri,ictikleri besinler uzerinde daha titizlikle durmaya başlamış durumdadır Ailesi Istanbul dışından gelmiş olanlar kendi yorelerinin urunlerini bulmaya calışmakta, konuşmalarında o gunlerin meyva, sebze yada etlerinden nostaljik bir tad alarak bahsetmektedirler Bu durum tabii ki ailesi İstanbul kokenli olanlar icinde gecerlidir Onlar da Cengelkoy salatalıkları, Yalova elmaları, Kanlıca yoğurtlarından benzer bir şekilde bahsetmektedirler O donemlerde yapay gubreler yoktu, toprağın ozelliği de doğal olarak farklıydı O koşulları aynı şekilde tekrar oluşturamayız Fakat bir an icin duşunun ki, sadece en katkısız, en doğal, en temiz , en taze besini almak icin seferber olmuşsunuz Hatta tazelik oyle bir duzeydeki sizin icin topraktan cıkartılan sebze 15 dakika gecmeden sizce yenilmeli, hic buzdolabına girmemeli, hicbir şekilde endustri ortamından gecmemeli Bunun icin her defasında ureticinin bulunduğu ortama bile gitmeniz gerekebilir Belli miktarda suyla haşlamanız ya da belli surede haşlamanız, kızartmamanız gerektiğine inanıyorsunuz ve bunu ancak evinizde sağlayabilirsiniz, cunku diğer insanlar sizin gibi yemek yemiyorlar Ne kadar zor bir durum değil mi?
Henuz tum dunya psikiyatristlerinin ortaklaşa bir şekilde oluşturdukları gecerli tanısal sınıflandırmalarına girmemiş olsa da gunumuz dunyasında sık olarak bu durumdaki kişilerle karşılaşmaktayızRahatsızlık ismini Eski Yunancada saf, doğru ve gercek anlamındaki ‘ortho ’ sozcuğu ile besinlerini kısıtlama ile karakterize bir yeme bozukluğu olan ‘anoreksia nervosa ’ adlı rahatsızlığın bileşiminden almaktadır
Bu kişiler sadece doğadan geldiği gibi saf besinlerle beslenmeyi hedefleyip, onun haricindekilerden kacınan kişilerdir Bu gıdalardan ne kadar yiyecekleri, bunların nereden ,ne koşullarda geldiği ile aşırı ilgilidirler Bu turden gıdaları hangi mekanlarda bulabileceklerini araştırıp, buralara yonelirler Hayatları neredeyse tukettikleri besinlerin sağlıklılığı uzerine kurulmuştur Besinleri bozan nedenler ya da bozulmayı onleyecek katkı maddeleri uzerine yoğun bir şekilde odaklanmışlardır Kişiler uzun sureli olarak mukemmel ,en saf diyet peşindedirler Genellikle vegeteryan bir beslenme duzenine sahiptirler
Orthoreksia , anoreksia nervosa ’ya ( kişinin kendine gore aşırı kilolu olduğu duşuncesiyle, bazen cok zayıf olmasına rağmen yemek yemeyi kesmesi durumudur) besinlerin kısıtlanması yonunden benzemektedir Ancak anoreksiada alınan besin miktarı ve tipi kısıtlanırken, ortorekside besinin kalitesi uzerine odaklanılmaktadır Ayrıca alınan besinlerden en iyi şekilde yararlanmak icin uzun sure,aşırı bir şekilde ağız icinde ciğneme gibi davranışlar gozlenmektedir Katkı maddeli gıdalardan , şeker ve tuzdan kacınılır, sadece ciğ sebze ve meyve ya da sadece pişirilmiş gıdaların tuketimine yonelinmektedir Bunun sonucunda kişinin alması gereken protein,vitamin, mineral ve yağlar alınamadığından kişide kansızlık, kemik erimesi, hatta ileri durumlarda olumlerle karşılaşılabilmektedir
Kişi bu durum nedeniyle hayatını olduğu gibi ,dolu dolu ve rahat bir şekilde yaşayamamaktadır Bireyler aşırı kaygılı bir duruma gelmekte, etraflarındaki kişilerin de beslenmesine bu şekilde yon vermeye calışmaktadırlarKişinin gecmişinde yaşadığı ağır sorunlar nedeniyle , cevresi ve dış dunya ile olan sorunları ile aktif bir şekilde başacıkamaması ya da gereken tepkileri verememesi nedeniyle, varolan kaygısını yenebilmek icin bilincaltı bir savunma mekanizmalarıyla duşuncelerini başka bir konuya odaklaması sonucunda gercekleşmektedir
Burada onemli olan nokta normal ve anormali ayırmaktırKısa sureli olarak kişilerin doğal besinlere onem vermesi, bazı besinleri gecici olarak terketmesi bu rahatsızlığın kapsamına girmemektedir Rahatsızlığı olan kişiler normalden farklı olarak sosyal,mesleki işlevselliklerinde bozulmalar gosterirler Gunluk hayatları besinlerin niteliğini duşunmekle gecmektedir Bunun altında gunluk yaşam olayları ile başedemeyip,gunluk streslerden kacınma cabaları yatabilmektedir Kişilerin cevreye ve kendileri dışındakilerin hazırladıkları gıdalara olan guvensizliklerinin temelinde kendilerine olan guvensizlikler, yetersizlik duyguları yatabilmektedir Bu şekildeki davranışları ile cevrelerin karşı kendilerini daha guclu, cevrelerini etkileyebilecek, doğruyu gosterecek bir oğretmen gibi hissedebilirler Yaşanan caresizlikleri ya da sorunları zihinlerinden bu şekilde uzaklaştırarak, tutunacakları, soz sahibi olacakları bir durum oluşturmuş olurlar Bu durumdaki bireyler genel olarak dış dunya hakkında olumsuz duşunmekte, ancak bu duşuncelerden kacabilmek icin bu duygularını sadece besinlerin olumsuz bir şekilde hazırlandıkları yonunde bir duşunceye cevirmektedirler Surekli olarak mukemmellik peşinde koştukları icin , bunu gercekleştirememeleri kendilerinden, cevrelerinden memnun olmamaları bu alana yansımış ve mukemmel gıdalara yonelerek, bu amaclarını dolaylı olarak gercekleştirmelerine hizmet etmiştir
Bu kişilerde sıklıkla evlilik , cinsellik, mesleki ortam, ailesel ilişkiler ve kendilerini algılayışları ile ilgili sorunlara rastlanmaktadır Daha cok 2040 yaş grubu arasında ,genellikle kadınlarda, sosyoekonomik ve kulturel duzeyi yuksek kişiler arasında gorulmektedir Bu durumdaki kişilerin daha cok kentsel alanlarda yaşadıkları duşunulmektedir
Bu durumdaki kişiler gunde en az 3 saatlerini besinleri duşunerek gecirmektedirler Ertesi gun yiyecekleri besinleri bugunden planlamaktadırlar Yediklerinden zevk almak yerine ,bunu bir erdem olarak gorurler Bu konuda cok katıdırlar, bu alışkanlıklarından taviz vermezler Bu şekilde yediklerinden dolayı kendilerine verdikleri değeri artmış hissederler,ozguvenlerini arttırırlar Bu şekilde beslenemeyenleri kucumserler Bu kişilerin bu şekilde besinleri bulma ve hazırlamaları kendi evleri dışında mumkun olmadığından dışarıda bir şey yemez ve icmezler, başka şehirlere ya da misafirliğe gitmemeye ya da gitseler bile orada yememeye ozen gosterirler Genellikle bu sebeplerden yalnız yemek yemeyi yeğlerler, zaman icinde toplumdan uzaklaşmaya başlarlar Nadiren bu tur besinler dışında yemek zorunda kaldıklarında , bundan dolayı buyuk bir sucluluk, pişmanlık icine girerek uzuntu duyarlar Bu şekilde beslendiklerinde kendi uzerlerinde kontrol sağladıklarını hissederek daha rahat olduklarını varsayarlar
Tedavilerinin psikiyatristlerce bireysel ya da grup terapileri ile yapılmaları uygundur Bireysel terapilerde kişinin gecmiş yaşantı oykusu alınarak, yaşadıkları zorluklar karşısında kullandıkları uygunsuz başetme mekanizmalarının gosterilerek, uygun savunma mekanizmaları geliştirilmesi, kendilerine, cevrelerindekilere ve dış dunyaya karşı olan olumsuz bakış acılarının duzeltilmesi sonucunda bunların uzantısı olan bu tur davranış ve duşunce yapılarının duzeltilmesi amaclanır Tedavi edilmediği takdirde kansızlık, kemik erimesi gibi vucutsal rahatsızlıkların gorulmesi yanında, genelleşmiş kaygı bozukluğu, panik ataklar ve depresyon gibi ruhsal hastalıklara da yol acabilmektedir
Bu durumda olan kişilerin tedavi icin psikiyatristlere yonelmesi gerekmektedir Cunku sadece bu rahatsızlık bir buzdağının su yuzunde gorulen kısmını oluşturmaktadır Daha derinlerde kişilik sorunları, kaygı bozuklukları, saplantızorlantı bozukluğu bulunabilmektedir Unutulmaması gerekli olan gıdalarımızı en uygun ve faydalı bir şekilde almaya calışırken, ruhsal dunyamızı uygunsuz, sağlıksız duruma getirmemektir
alıntı