ESLENMENİN EHEMMIYETI VE MAKSADI
Gebenin kendi fizyolojik gereksinimlerini karşılayarak vücudundaki besin ögesi yedeğini istikrarda tutmak,dölün olağan büyümesi ve salgılanan sütün gerektirdiği güç ve besin ögelerini tam olarak karşılamaktır.
GEBELİKTEKİ BESLENME DURUMUNUN EVLAT SIHHATINE TESIRLERI
Gebelikte yetersiz-dengesiz beslenme sonucu,
l Folik asit ehliyetsiz ise : Nöral tüp defekti ve konjenital bozukluklar.
l A vit. Zayıf ise : Miyopia Konjenital bozukluklar.
l İyot yet : Kretinizm - Hipotiroidi
l Düşük-yüksek Hb :Ölü, erken,düşük yüklü doğumlar.
Bed Beslenme : Prematürelik, mental gerilik,intrauterin büyüme geriliği, meyyit doğumlar, doğumsal anomaliler,düşükler, perinatal vefatlar, ağır gelişme ve zeka geriliği,sağırlık, cücelik,serebral palsi,malformasyonlar,yarık damak,konjenital kalp illetleri görülmektedir.
Gebelikte Zayıf ve Istikrarsız Beslenmenin Ana Sıhhatine Tesirleri
Demir yetmezliği anemisi, zayıflık, diş çürüklüğü, osteomalacia, toksemi, megaloblastik anemi, şişmanlıkla müsabaka riski yüksektir.
Demir yetmezliği anemisi nedenleri, kan kaybı, parazitler, fetusa demir deposu ile muhtaçlığın artması, demirden ehliyetsiz diyet, demir emilimindeki bozukluklar, emilimi engelleyen unsurların diyetle ölçüsüz alımı formunda sıralanabilir.
EMEZİS ( Bulantı ) Hormonal ve ruhsal nedenlerle ortaya çıkar. Gebeye 6-8 öğün halinde kuru ve katı besinler azar azar verilmelidir.
Gebeliğin Gerektirdiği Kuvvet ve Besin Ögeleri
Güç: Tartı olağan 1 kg/ay
Zayıf 150-200 kal/gün ek
Şişman 1500 kal.'den az verilmez
Yekun 9-12 kg. yük kazanılmalıdır
Protein: Günlük gereksinime 15 - 25 gr ek yapılır. Proteinin biyolojik pahası
yüksek olmalıdır.Vejeteryan gebeler için ehemmiyeti unutulmamalıdır.
Kalsiyum: 500 mg/gün ek yapılmalıdır
Demir : Fetüs ve plesentada toplanır, artan kan hacmi demir gereksiniminin da artmasına neden olmaktadır. Demir muhtaçlığı ortalama 25-30mg/gündür.
Gebelik mühletince,
300mg Fetus deposu
200mg Ana vücudunda kalan
+ 540mg dölün büyümesi ve tevellüt
1040mg kadar DEMİR MİNERALİ kullanılır.
GEBE VE EMZİKLİ HATUNLAR İÇİN ÖNERİLEN GÜNLÜK KUVVET VE BESİN ÖGESİ ÖLÇÜLERI
Güç ve besin ögeleri Olağan Gebelik Emziklilik
Hatun için ek için ek
Enerji-kalori 2000-2100 Hiç-350 600-800
Protein-g 55-65 15-20 25
Demir-mg 15-24 15-20 5
Kalsiyum-mg ,Fosfor-mg 500 500 500
Vitamin A-I.U 5000 - 1000-3000
Tiamin-mg 0.8-0.9 0.15 0.4
Riboflavin-mg 1.2-1.3 0.25 0.4
Niasin-mg 13.2-15.2 1.5 5.4
Vitamin C-mg 75 30 30
Çinko-mg 10 5 5
İyot-mcg 150 70 140
Folik asit-mcg 400 200 100
B12 Vit-mcg 2.4 0.2 0.4
B6 Vit-mg 1.6 2.2
D Vit-mcg 10 - -
Magnezyum-mg 280 320
ALKOL: 2gr/kg/gün gebeler tarafından alındığında, fetusta büyüme ve gelişme geriliği, mikrosefali, yarık damak, yüz kemiklerinde az gelişme ve eklem anomalileri görülmektedir.,
KAFEİN : Erken tevellüt, düşük veladet yüklü bebek, anemi riski
İLAÇLAR : Pestisit ve insektisitler ( Haşere öldürücüler ), zerzevat ve meyveler güzel yıkanmalıdır.
GEBELİKTE BULANTI ve TAD DEĞİŞİKLİKLERİ
Tat ve koku almada haddinden fazla duyarlık varlığında, yataktan kalkmadan evvel tuzlu bisküvi- kraker-ekmek tüketimi bulantıyı önlemektedir.
PİKA: (Toprak yeme) Fe eksikliği anemisine neden olabilir
KABIZLIK: Hormonların barsak hareketlerini azaltıcı tesiri ile gelişebilir. Kilo artışı nedeni ile hareketlerde azalmanın tesirli olduğu bilinmektedir.
BESLENME SISTEMINDEKI DEĞİŞİKLİKLER
2,5-3 litre likit alınması, posa içeren zerzevat ve meyvelerin çiğ olarak tüketilmesi, kuru kayısı, erik, incir üzere besinlerin yenilmesi yahut hoşaf olarak tüketilmesi,fiziksel aktivitenin arttırılması, aç karnına su içilmesi umum tekliflerdir.
ANEMİ: Halsizlik, yorgunluk, enfeksiyonlara dirençsizlik ( Fe eksikliğine bağlı anemilerin en değerli belirtisidir )
Hayvansal besinlerin ve C vitamini içeren besinlerin ehliyetli tüketilmesi gerekir
PREEKLEMSİ-EKLEMSİ: Gebeliğin son 4 ayında görülebilir.
Kan basıncında artma (140-90mmHg), proteinüri ve BUN' ( kan üre azotu ) da yükselme, böbreklerde su ve tuz tutulması, tartı artışı, ödem gelişmesi, GFR' ( Glomerüler Filtrasyon Suratı ) de düşüş görülür.
Tahlil: Protein sınırlanır: 0,6-0,8gr/kg/gün protein (iyi kalite proteinlerden sağlanmalıdır) , tuz sınırlanır.
GEBELİKTE ÖNERİLEN GÜNLÜK BESLENME PROGRAMI
Kahvaltı:1 su bardağı süt ( az şekerli, Ca'dan zenginleştirilmiş )
1 yumurta yahut 1 kibrit kutusu peynir
2 dilim ekmek
1 adet meyve yahut meyve suyu ( Domates-maydanos-biber )
Ihlamur
Ara Öğün: 1 adet meyve
Öğlen: 60-90gr Etli yemek( 3 köfte kadar, sebzeli olabilir yahut
Kurubaklagil yemeği (1 tabak)
1 porsiyon pilav yahut makarna(4 yemek kaşığı)
1 kase yoğurt (125ml)
1 dilim ekmek(25gr)
1porsiyon meyve
Ara Öğün: 1 bardak süt yahut sütlü kek yahut muhallebi
1 porsiyon meyve
Akşam: Çorba( Tarhana, mercimek, zerzevat yahut yoğurtlu çorbalar)
60gr et yahut etli zerzevat yemeği
Mevsim salata
1 dilim ekmek
1 porsiyon meyve
Yatarken: 1 bardak süt yahut yoğurt
NOT: Ölçüler şahsî ayrıcalıklara nazaran arttırılıp eksiltilebilir.
Günde 20-30gr kadar yağ kullanılmalı ( Zeytinyağı tercih edilmelidir.)
GEBELİK MÜDDETINCE SÜT VERİMİNİ ARTTIRMAK İÇİN ALINACAK TEDBIRLER
** Doğumdan evvel emzirme tekniği öğretilir,
** Doğumdan sonraki birinci 1 saatte ANA SÜTÜ ile beslenmeye başlanmalı göğüs boşaltılmalıdır,
** Süt üretimi ortalama 1 hafta sonra anlaşılan bir seviyeye gelir,
** Gebe ve emzikliler en az 3 öğün beslenmelidirler,
** Gaz yapıcı besinler diyetten çıkarılmalıdır,
** Ödem varsa tuz kısıtlanır,
** Alkol, sigara ve kızartma diyetten çıkarılır,
** Süt, taze meyve suları içilmelidir,
** Yumurta kesinlikle tüketilmelidir,
** Et noktasına haftada 1 sefer karaciğer önerilir.
** Şeker mahalline pekmez alınmalıdır
Gebenin kendi fizyolojik gereksinimlerini karşılayarak vücudundaki besin ögesi yedeğini istikrarda tutmak,dölün olağan büyümesi ve salgılanan sütün gerektirdiği güç ve besin ögelerini tam olarak karşılamaktır.
GEBELİKTEKİ BESLENME DURUMUNUN EVLAT SIHHATINE TESIRLERI
Gebelikte yetersiz-dengesiz beslenme sonucu,
l Folik asit ehliyetsiz ise : Nöral tüp defekti ve konjenital bozukluklar.
l A vit. Zayıf ise : Miyopia Konjenital bozukluklar.
l İyot yet : Kretinizm - Hipotiroidi
l Düşük-yüksek Hb :Ölü, erken,düşük yüklü doğumlar.
Bed Beslenme : Prematürelik, mental gerilik,intrauterin büyüme geriliği, meyyit doğumlar, doğumsal anomaliler,düşükler, perinatal vefatlar, ağır gelişme ve zeka geriliği,sağırlık, cücelik,serebral palsi,malformasyonlar,yarık damak,konjenital kalp illetleri görülmektedir.
Gebelikte Zayıf ve Istikrarsız Beslenmenin Ana Sıhhatine Tesirleri
Demir yetmezliği anemisi, zayıflık, diş çürüklüğü, osteomalacia, toksemi, megaloblastik anemi, şişmanlıkla müsabaka riski yüksektir.
Demir yetmezliği anemisi nedenleri, kan kaybı, parazitler, fetusa demir deposu ile muhtaçlığın artması, demirden ehliyetsiz diyet, demir emilimindeki bozukluklar, emilimi engelleyen unsurların diyetle ölçüsüz alımı formunda sıralanabilir.
EMEZİS ( Bulantı ) Hormonal ve ruhsal nedenlerle ortaya çıkar. Gebeye 6-8 öğün halinde kuru ve katı besinler azar azar verilmelidir.
Gebeliğin Gerektirdiği Kuvvet ve Besin Ögeleri
Güç: Tartı olağan 1 kg/ay
Zayıf 150-200 kal/gün ek
Şişman 1500 kal.'den az verilmez
Yekun 9-12 kg. yük kazanılmalıdır
Protein: Günlük gereksinime 15 - 25 gr ek yapılır. Proteinin biyolojik pahası
yüksek olmalıdır.Vejeteryan gebeler için ehemmiyeti unutulmamalıdır.
Kalsiyum: 500 mg/gün ek yapılmalıdır
Demir : Fetüs ve plesentada toplanır, artan kan hacmi demir gereksiniminin da artmasına neden olmaktadır. Demir muhtaçlığı ortalama 25-30mg/gündür.
Gebelik mühletince,
300mg Fetus deposu
200mg Ana vücudunda kalan
+ 540mg dölün büyümesi ve tevellüt
1040mg kadar DEMİR MİNERALİ kullanılır.
GEBE VE EMZİKLİ HATUNLAR İÇİN ÖNERİLEN GÜNLÜK KUVVET VE BESİN ÖGESİ ÖLÇÜLERI
Güç ve besin ögeleri Olağan Gebelik Emziklilik
Hatun için ek için ek
Enerji-kalori 2000-2100 Hiç-350 600-800
Protein-g 55-65 15-20 25
Demir-mg 15-24 15-20 5
Kalsiyum-mg ,Fosfor-mg 500 500 500
Vitamin A-I.U 5000 - 1000-3000
Tiamin-mg 0.8-0.9 0.15 0.4
Riboflavin-mg 1.2-1.3 0.25 0.4
Niasin-mg 13.2-15.2 1.5 5.4
Vitamin C-mg 75 30 30
Çinko-mg 10 5 5
İyot-mcg 150 70 140
Folik asit-mcg 400 200 100
B12 Vit-mcg 2.4 0.2 0.4
B6 Vit-mg 1.6 2.2
D Vit-mcg 10 - -
Magnezyum-mg 280 320
ALKOL: 2gr/kg/gün gebeler tarafından alındığında, fetusta büyüme ve gelişme geriliği, mikrosefali, yarık damak, yüz kemiklerinde az gelişme ve eklem anomalileri görülmektedir.,
KAFEİN : Erken tevellüt, düşük veladet yüklü bebek, anemi riski
İLAÇLAR : Pestisit ve insektisitler ( Haşere öldürücüler ), zerzevat ve meyveler güzel yıkanmalıdır.
GEBELİKTE BULANTI ve TAD DEĞİŞİKLİKLERİ
Tat ve koku almada haddinden fazla duyarlık varlığında, yataktan kalkmadan evvel tuzlu bisküvi- kraker-ekmek tüketimi bulantıyı önlemektedir.
PİKA: (Toprak yeme) Fe eksikliği anemisine neden olabilir
KABIZLIK: Hormonların barsak hareketlerini azaltıcı tesiri ile gelişebilir. Kilo artışı nedeni ile hareketlerde azalmanın tesirli olduğu bilinmektedir.
BESLENME SISTEMINDEKI DEĞİŞİKLİKLER
2,5-3 litre likit alınması, posa içeren zerzevat ve meyvelerin çiğ olarak tüketilmesi, kuru kayısı, erik, incir üzere besinlerin yenilmesi yahut hoşaf olarak tüketilmesi,fiziksel aktivitenin arttırılması, aç karnına su içilmesi umum tekliflerdir.
ANEMİ: Halsizlik, yorgunluk, enfeksiyonlara dirençsizlik ( Fe eksikliğine bağlı anemilerin en değerli belirtisidir )
Hayvansal besinlerin ve C vitamini içeren besinlerin ehliyetli tüketilmesi gerekir
PREEKLEMSİ-EKLEMSİ: Gebeliğin son 4 ayında görülebilir.
Kan basıncında artma (140-90mmHg), proteinüri ve BUN' ( kan üre azotu ) da yükselme, böbreklerde su ve tuz tutulması, tartı artışı, ödem gelişmesi, GFR' ( Glomerüler Filtrasyon Suratı ) de düşüş görülür.
Tahlil: Protein sınırlanır: 0,6-0,8gr/kg/gün protein (iyi kalite proteinlerden sağlanmalıdır) , tuz sınırlanır.
GEBELİKTE ÖNERİLEN GÜNLÜK BESLENME PROGRAMI
Kahvaltı:1 su bardağı süt ( az şekerli, Ca'dan zenginleştirilmiş )
1 yumurta yahut 1 kibrit kutusu peynir
2 dilim ekmek
1 adet meyve yahut meyve suyu ( Domates-maydanos-biber )
Ihlamur
Ara Öğün: 1 adet meyve
Öğlen: 60-90gr Etli yemek( 3 köfte kadar, sebzeli olabilir yahut
Kurubaklagil yemeği (1 tabak)
1 porsiyon pilav yahut makarna(4 yemek kaşığı)
1 kase yoğurt (125ml)
1 dilim ekmek(25gr)
1porsiyon meyve
Ara Öğün: 1 bardak süt yahut sütlü kek yahut muhallebi
1 porsiyon meyve
Akşam: Çorba( Tarhana, mercimek, zerzevat yahut yoğurtlu çorbalar)
60gr et yahut etli zerzevat yemeği
Mevsim salata
1 dilim ekmek
1 porsiyon meyve
Yatarken: 1 bardak süt yahut yoğurt
NOT: Ölçüler şahsî ayrıcalıklara nazaran arttırılıp eksiltilebilir.
Günde 20-30gr kadar yağ kullanılmalı ( Zeytinyağı tercih edilmelidir.)
GEBELİK MÜDDETINCE SÜT VERİMİNİ ARTTIRMAK İÇİN ALINACAK TEDBIRLER
** Doğumdan evvel emzirme tekniği öğretilir,
** Doğumdan sonraki birinci 1 saatte ANA SÜTÜ ile beslenmeye başlanmalı göğüs boşaltılmalıdır,
** Süt üretimi ortalama 1 hafta sonra anlaşılan bir seviyeye gelir,
** Gebe ve emzikliler en az 3 öğün beslenmelidirler,
** Gaz yapıcı besinler diyetten çıkarılmalıdır,
** Ödem varsa tuz kısıtlanır,
** Alkol, sigara ve kızartma diyetten çıkarılır,
** Süt, taze meyve suları içilmelidir,
** Yumurta kesinlikle tüketilmelidir,
** Et noktasına haftada 1 sefer karaciğer önerilir.
** Şeker mahalline pekmez alınmalıdır