Hamilelik devrindeki beslenme, bebeğin sağlıklı sağlıklı bir halde yerküreye gelmesi için ne nokta kıymetli ise, emziklilik devrindeki beslenme de o aşama kıymetlidir. Bir bebeğin büyüme ve gelişme devrinde alması gereken en kıymetli besin ANA SÜTÜ’ dür ve validenin ehliyetli ölçüde ve nitelikte süt üretebilmek için beslenme usulüne dikkat etmesi gerekir. Ana sütü bebek beslenmesinde mekanı doldurulamayan bir tabiat mükemmelidir.
Emzirme devrinde salgılanan süt, validenin aldığı besinlerin bir eseridir.Bu nedenle hamilelikte olduğu üzere emzirme devrinde de beslenmenin iki emeli vardır.
Validenin besin depolarını istikrarda tutarak sıhhatini korumak,
Salgılanan sütün ehil ve verimliliğini arttırarak bebeğin olağan büyüme ve gelişmesini sağlamak.
Ana sütü, bebeklerin büyüme ve gelişmelerini en güzel biçimde sağlamanın yanında, onları başta ishal olmak üzere ortakulak iltihabı,kansızlık,enfeksiyon, ve hayatın ileri periyotlarında ortaya çıkabilecek kalp-damar illetleri,diyabet üzere kronik marazlardan korur.Ayrıca ana ve bebek arasında ruhsal bağın kurulmasına yardımcı olur.
Emzirme validenin vücudunun tekrar hamilelik öncesi haline yardımcı olur.Emzirirken sistemli tartı kaybı görülürken, ana sütünün üretimi etkilenmez.
Ananın günlük tükettiği besinlerin çeşit ve ölçüsü, vücut depo seviyesi, ruhsal durumu üzere etmenler süt ölçüsünü ve kalitesini tesirler.
Ana sütünün kalitesini ve ölçüsünü arttırmak için neler tüketilmelidir ?
Süt veren validelerin kendi gereksinimlerinden daha çokça likit, kuvvet, protein, vitamin ve mineral tüketmesi gerekir.
Bu besin öğelerini sağlamak için tüketilmesi gereken besin öbekleri :
SÜT VE TÜREVLERİ
(Süt, yoğurt, peynir ve çeşitleri…)
Günde 3 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir su bardağı süt yahut yoğurt, iki kibrit kutusu kadar peynir yahut çökelek bir porsiyondur.)
Bu öbekteki besinler protein ve kalsiyum açısından zengindirler. Ananın kaybettiği kalsiyum ve likit gereksinimini karşılar. Süt tercih edilmediğinde tarafına sütlaç, muhallebi yahut sütlü çorbalar tüketilebilir.
ET, TAVUK, BALIK, KURUBAKLAGİL, YUMURTA
Günde 3-5 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir adet orta uzunluk yumurta, bir ceviz büyüklüğünde köfte yahut et, bir kepçe kurubaklagil
yemeği, 6-8 yemek kaşığı etli zerzevat yemeği bir porsiyondur.)
Protein ve yağ açısından zengindirler. Al et tüketmek ananın artan demir gereksinimine destek olmaktadır.
Bu öbekte mekan alan kurubaklagiller bol posa içerirler. Doğumdan sonra görülen kabızlık meselesini önlemek için gereklidir. Gelgelelim kimi bireylerde gaz yapabilir. Bu durumda alınmamalı yahut azaltılmalı, yanına posa nispeti yüksek öbür besinler tercih edilmelidir. Mahsusen omega-3 yağ asitleri bakımından güçlü olduğu için balık ve su eserleri tüketimi arttırılmalı, haftada 2-3 kere balık yenilmelidir.
TAZE ZERZEVAT VE MEYVELER
Günde 5-6 porsiyon tüketilmelidir.
Bu porsiyonlarda, çeşitliliğin sağlanması için pratik olarak zerzevat ve meyvelerin 7 rengi birden sağlayacak cinste seçilebilir.
Zerzevat ve meyveler vitamin, mineral, ve posa yanından en varlıklı kümedir. Tarım eserlerinde kullanılan ilaçlar nedeniyle çok düzgün yıkandıktan sonra tüketilmelidirler.
Kimi zerzevat ve meyveler gaz yaptığı taktirde hudutlu ölçüde alınmalıdır.
DİKKAT!
Kimi gaz yapıcı öğeler ana sütüne geçebilir bu da bebeğin rahatsız olmasına neden olabilir. Bu nedenle beslenme örüntüsüne dikkat etmeli ve gaz yapabilmesi mümkün besinler tüketilmemelidir.
Bunlar ;
- Süt , Yoğurt, Ayran
- Asitli Meyveler ( turunçgiller, vişne, erik )
- Kimi sebzeler ( karnabahar, brokoli, lahana, bezelye, bürüksel lahanası, turp, pırasa, şalgam)
- Kurubaklagiller
- Bulgur
- Çiğ zerzevat ve salatalar ( söğüş domates-salatalık, salata çeşitleri, çiğ garnitürler)
- Kavun, Karpuz
* Çiğ soğan ve sarımsak gaz yapabilen besinler olmasına karşın ana sütünü sulandırıp, verimini arttıracağı için; şayet size olumsuz tesir yapmıyorsa tercih edebilirsiniz.
TAHILLAR
(Ekmek, pirinç, makarna, çorba, börek, tatlı vb.)
Günde 6-11 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir ince dilim ekmek, üç yemek kaşığı dolusu pilav yahut makarna ve bir kase çorba bir porsiyondur.)
Bu kümedeki besinlerin karbonhidrat nispeti yüksektir. Gebelik sırasında 15 kilo ve üzerinde kilo alan ve gebelik öncesi yükü olağanın üzerinde olan validelerin belirtilen ölçülerin üzerinde tüketmemelerinde yarar vardır.
Bu öbekte mahal alan tam tahıllı ekmekler kabızlığı olan analar tarafından tercih edilmelidir.
YAĞ
Anaların besinlerle aldığı yağ, ana sütünün yağ içeriğini tesirler. Bu nedenle her çeşit likit yağdan tüketilmelidir. Zeytin yağı ve gayrı likit yağlardan ( ayçiçek, soya yağı, mısır özü, fındık yağı) karışım formunda tüketilmesi yararlı olur.
EMZİRME PERIYODUNDA ANAYA PRATİK TEKLIFLER
Analar eski kilolarına dönmek için çabuk etmemelidir. Bu mühlet altı ay yada daha çokça sürebilir.
Gebelik sırasında önerilenden çokça kilo alınmışsa her ay bir - kilo vermek olağandır. Ayda iki kilodan çokça tartı kaybı olağan değildir.
Loğusalarda zayıflama diyeti uygulanmamalıdır. Lakin unlu, yağlı ve şekerli besinleri şiddetli yememeye dikkat edilmelidir.
Bebeğini emziren valideler süt salınımı için harcadıkları kuvvet nedeniyle eski formlarına daha çabuk kavuşurlar.
Emzirme devrinde sütün boşalması için ananın yeterli beslenmesi, gerilimden uzak ve gereğince dinlenmiş olması ve bebeğini sık aralıklarla emzirmesi kıymetlidir.
Doğumdan sonra bebek emzirilirken gebelik öncesi periyoda nazaran daha ziyade likit besin alınmalıdır.
Likit alımı günde ortalama 3 litre ( 10-12 su bardağı ) kadar olmalı ve bilhassa su, ıhlamur, nane, papatya, ısırgan üzere çayları, komposto suları, taze sıkılmış meyve suları, limonata ve süt üzere hafif doğal içecekler halinde tercih edilmelidir.
Kalsiyum tarafından güçlü olan süt, yumurta, peynir üzere besin öbekleri kesinlikle günlük beslenme programında yan almalıdır.
Her gün kesinlikle yumurta, etli zerzevat yemeği yahut kurubaklagil yemeği beslenme programında mahal almalıdır.
Salam, sosis, sucuk üzere ek unsuru (dayanıklılığı arttırmak maksadı ile eklenen) içeren besinlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Vitamin ve mineral cephesinden güçlü zerzevat ve meyvelere her öğünde nokta verilmelidir.
Kesinlikle iyotlu tuz kullanılmalıdır.Çünkü ana rahmindeki bebeğin gelişiminde değerli olan, zayıflığı zeka geriliğine neden olan iyot doğal besinlerle alınamaz.
Çay, kahve, kola ‘kafein’ içerdikleri ve ana sütüne geçerek bebeğin sıhhatini olumsuz tarafta etkilemelerinden ötürü tüketimlerinden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Ayrıyeten yemeklerle birlikte içilen çay kansızlığa neden olmaktadır. Bu nedenle, tüketilmesi halinde yemek yendikten 1-2 saat sonra açık, limonlu içilmelidir.İçecek olarak ıhlamur, nane, papatya,ısırgan,kuşburnu üzere bitki çayları tercih edilmelidir.
Demir eksikliği emzirme periyodunda sık karşılaşılan bir meseledir. Ana sütüyle bebeğe geçen demir, bebeğin demir depolarının dolması ve kan imalatında kullanılması açısından kıymetlidir.Günlük beslenmede kesinlikle et, tavuk, balık, yumurta, sakatatlar, ceviz, badem üzere kuru yemişler, üzüm,kayısı, erik, pestil üzere kurutulmuş meyveler, kuru fasulye, nohut, mercimek üzere kuru baklagiller, pekmez ve yeşil yapraklı sebzeler demir istikametinden varlıklı yiyeceklerdir.
Sebzelerin, makarna ve eriştenin haşlama suları dökülmemelidir. Kuru fasulye, nohut ve barbunya üzere kuru baklagiller güzelce yıkandıktan sonra ıslatılmalı ve haşlama suları dökülmemelidir.
Yemekleri pişirme sistemi olarak haşlama, ızgara ve fırında tercih edilmelidir.
Hazır meyve suları gazoz ve kolalı içecekler yanına taze sıkılmış meyve suları, limonata, ayran tercih edilmelidir.
Tarım eserlerine haşere öldürücü ilaçlar atıldığından zerzevat ve meyveler düzgünce yıkanmalıdır.
Yiyecekler hazırlanırken ellerin ak olmasına dikkat edilmelidir.
Eller sık sık sabunlu suyla yıkanmalıdır.
Sigara ve alkol, yapay tatlandırıcılar ana sütüne geçtiği için kullanılmamalıdır.
Ana sütünü neler arttırır?
Bebeğinizi doğar doğmaz birinci yarım saat içinde emzirmelisiz. Daha sonra da tertipli emzirmeye devam etmelisiniz.
Tertipli, ehliyetli ve istikrarlı olarak besin öbeklerini içeren bir beslenme programı uygulamalısınız.
Likit alımınızı (çorbalar, komposto suları, ayran vb) arttırmalısınız.Özellikle günde
2,5-3 litreye yakın su tüketmelisiniz.
Likit alımınızı arttırırken, kompostolardan, bitki çaylarından destek alabilirsiniz. Örneğin ısırgan otu çayının ana sütü oluşumunda olumlu tesirleri bilinmektedir.
Emzirme devrinde salgılanan süt, validenin aldığı besinlerin bir eseridir.Bu nedenle hamilelikte olduğu üzere emzirme devrinde de beslenmenin iki emeli vardır.
Validenin besin depolarını istikrarda tutarak sıhhatini korumak,
Salgılanan sütün ehil ve verimliliğini arttırarak bebeğin olağan büyüme ve gelişmesini sağlamak.
Ana sütü, bebeklerin büyüme ve gelişmelerini en güzel biçimde sağlamanın yanında, onları başta ishal olmak üzere ortakulak iltihabı,kansızlık,enfeksiyon, ve hayatın ileri periyotlarında ortaya çıkabilecek kalp-damar illetleri,diyabet üzere kronik marazlardan korur.Ayrıca ana ve bebek arasında ruhsal bağın kurulmasına yardımcı olur.
Emzirme validenin vücudunun tekrar hamilelik öncesi haline yardımcı olur.Emzirirken sistemli tartı kaybı görülürken, ana sütünün üretimi etkilenmez.
Ananın günlük tükettiği besinlerin çeşit ve ölçüsü, vücut depo seviyesi, ruhsal durumu üzere etmenler süt ölçüsünü ve kalitesini tesirler.
Ana sütünün kalitesini ve ölçüsünü arttırmak için neler tüketilmelidir ?
Süt veren validelerin kendi gereksinimlerinden daha çokça likit, kuvvet, protein, vitamin ve mineral tüketmesi gerekir.
Bu besin öğelerini sağlamak için tüketilmesi gereken besin öbekleri :
SÜT VE TÜREVLERİ
(Süt, yoğurt, peynir ve çeşitleri…)
Günde 3 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir su bardağı süt yahut yoğurt, iki kibrit kutusu kadar peynir yahut çökelek bir porsiyondur.)
Bu öbekteki besinler protein ve kalsiyum açısından zengindirler. Ananın kaybettiği kalsiyum ve likit gereksinimini karşılar. Süt tercih edilmediğinde tarafına sütlaç, muhallebi yahut sütlü çorbalar tüketilebilir.
ET, TAVUK, BALIK, KURUBAKLAGİL, YUMURTA
Günde 3-5 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir adet orta uzunluk yumurta, bir ceviz büyüklüğünde köfte yahut et, bir kepçe kurubaklagil
yemeği, 6-8 yemek kaşığı etli zerzevat yemeği bir porsiyondur.)
Protein ve yağ açısından zengindirler. Al et tüketmek ananın artan demir gereksinimine destek olmaktadır.
Bu öbekte mekan alan kurubaklagiller bol posa içerirler. Doğumdan sonra görülen kabızlık meselesini önlemek için gereklidir. Gelgelelim kimi bireylerde gaz yapabilir. Bu durumda alınmamalı yahut azaltılmalı, yanına posa nispeti yüksek öbür besinler tercih edilmelidir. Mahsusen omega-3 yağ asitleri bakımından güçlü olduğu için balık ve su eserleri tüketimi arttırılmalı, haftada 2-3 kere balık yenilmelidir.
TAZE ZERZEVAT VE MEYVELER
Günde 5-6 porsiyon tüketilmelidir.
Bu porsiyonlarda, çeşitliliğin sağlanması için pratik olarak zerzevat ve meyvelerin 7 rengi birden sağlayacak cinste seçilebilir.
Zerzevat ve meyveler vitamin, mineral, ve posa yanından en varlıklı kümedir. Tarım eserlerinde kullanılan ilaçlar nedeniyle çok düzgün yıkandıktan sonra tüketilmelidirler.
Kimi zerzevat ve meyveler gaz yaptığı taktirde hudutlu ölçüde alınmalıdır.
DİKKAT!
Kimi gaz yapıcı öğeler ana sütüne geçebilir bu da bebeğin rahatsız olmasına neden olabilir. Bu nedenle beslenme örüntüsüne dikkat etmeli ve gaz yapabilmesi mümkün besinler tüketilmemelidir.
Bunlar ;
- Süt , Yoğurt, Ayran
- Asitli Meyveler ( turunçgiller, vişne, erik )
- Kimi sebzeler ( karnabahar, brokoli, lahana, bezelye, bürüksel lahanası, turp, pırasa, şalgam)
- Kurubaklagiller
- Bulgur
- Çiğ zerzevat ve salatalar ( söğüş domates-salatalık, salata çeşitleri, çiğ garnitürler)
- Kavun, Karpuz
* Çiğ soğan ve sarımsak gaz yapabilen besinler olmasına karşın ana sütünü sulandırıp, verimini arttıracağı için; şayet size olumsuz tesir yapmıyorsa tercih edebilirsiniz.
TAHILLAR
(Ekmek, pirinç, makarna, çorba, börek, tatlı vb.)
Günde 6-11 porsiyon tüketilmelidir.
(Bir ince dilim ekmek, üç yemek kaşığı dolusu pilav yahut makarna ve bir kase çorba bir porsiyondur.)
Bu kümedeki besinlerin karbonhidrat nispeti yüksektir. Gebelik sırasında 15 kilo ve üzerinde kilo alan ve gebelik öncesi yükü olağanın üzerinde olan validelerin belirtilen ölçülerin üzerinde tüketmemelerinde yarar vardır.
Bu öbekte mahal alan tam tahıllı ekmekler kabızlığı olan analar tarafından tercih edilmelidir.
YAĞ
Anaların besinlerle aldığı yağ, ana sütünün yağ içeriğini tesirler. Bu nedenle her çeşit likit yağdan tüketilmelidir. Zeytin yağı ve gayrı likit yağlardan ( ayçiçek, soya yağı, mısır özü, fındık yağı) karışım formunda tüketilmesi yararlı olur.
EMZİRME PERIYODUNDA ANAYA PRATİK TEKLIFLER
Analar eski kilolarına dönmek için çabuk etmemelidir. Bu mühlet altı ay yada daha çokça sürebilir.
Gebelik sırasında önerilenden çokça kilo alınmışsa her ay bir - kilo vermek olağandır. Ayda iki kilodan çokça tartı kaybı olağan değildir.
Loğusalarda zayıflama diyeti uygulanmamalıdır. Lakin unlu, yağlı ve şekerli besinleri şiddetli yememeye dikkat edilmelidir.
Bebeğini emziren valideler süt salınımı için harcadıkları kuvvet nedeniyle eski formlarına daha çabuk kavuşurlar.
Emzirme devrinde sütün boşalması için ananın yeterli beslenmesi, gerilimden uzak ve gereğince dinlenmiş olması ve bebeğini sık aralıklarla emzirmesi kıymetlidir.
Doğumdan sonra bebek emzirilirken gebelik öncesi periyoda nazaran daha ziyade likit besin alınmalıdır.
Likit alımı günde ortalama 3 litre ( 10-12 su bardağı ) kadar olmalı ve bilhassa su, ıhlamur, nane, papatya, ısırgan üzere çayları, komposto suları, taze sıkılmış meyve suları, limonata ve süt üzere hafif doğal içecekler halinde tercih edilmelidir.
Kalsiyum tarafından güçlü olan süt, yumurta, peynir üzere besin öbekleri kesinlikle günlük beslenme programında yan almalıdır.
Her gün kesinlikle yumurta, etli zerzevat yemeği yahut kurubaklagil yemeği beslenme programında mahal almalıdır.
Salam, sosis, sucuk üzere ek unsuru (dayanıklılığı arttırmak maksadı ile eklenen) içeren besinlerden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Vitamin ve mineral cephesinden güçlü zerzevat ve meyvelere her öğünde nokta verilmelidir.
Kesinlikle iyotlu tuz kullanılmalıdır.Çünkü ana rahmindeki bebeğin gelişiminde değerli olan, zayıflığı zeka geriliğine neden olan iyot doğal besinlerle alınamaz.
Çay, kahve, kola ‘kafein’ içerdikleri ve ana sütüne geçerek bebeğin sıhhatini olumsuz tarafta etkilemelerinden ötürü tüketimlerinden mümkün olduğunca uzak durulmalıdır.
Ayrıyeten yemeklerle birlikte içilen çay kansızlığa neden olmaktadır. Bu nedenle, tüketilmesi halinde yemek yendikten 1-2 saat sonra açık, limonlu içilmelidir.İçecek olarak ıhlamur, nane, papatya,ısırgan,kuşburnu üzere bitki çayları tercih edilmelidir.
Demir eksikliği emzirme periyodunda sık karşılaşılan bir meseledir. Ana sütüyle bebeğe geçen demir, bebeğin demir depolarının dolması ve kan imalatında kullanılması açısından kıymetlidir.Günlük beslenmede kesinlikle et, tavuk, balık, yumurta, sakatatlar, ceviz, badem üzere kuru yemişler, üzüm,kayısı, erik, pestil üzere kurutulmuş meyveler, kuru fasulye, nohut, mercimek üzere kuru baklagiller, pekmez ve yeşil yapraklı sebzeler demir istikametinden varlıklı yiyeceklerdir.
Sebzelerin, makarna ve eriştenin haşlama suları dökülmemelidir. Kuru fasulye, nohut ve barbunya üzere kuru baklagiller güzelce yıkandıktan sonra ıslatılmalı ve haşlama suları dökülmemelidir.
Yemekleri pişirme sistemi olarak haşlama, ızgara ve fırında tercih edilmelidir.
Hazır meyve suları gazoz ve kolalı içecekler yanına taze sıkılmış meyve suları, limonata, ayran tercih edilmelidir.
Tarım eserlerine haşere öldürücü ilaçlar atıldığından zerzevat ve meyveler düzgünce yıkanmalıdır.
Yiyecekler hazırlanırken ellerin ak olmasına dikkat edilmelidir.
Eller sık sık sabunlu suyla yıkanmalıdır.
Sigara ve alkol, yapay tatlandırıcılar ana sütüne geçtiği için kullanılmamalıdır.
Ana sütünü neler arttırır?
Bebeğinizi doğar doğmaz birinci yarım saat içinde emzirmelisiz. Daha sonra da tertipli emzirmeye devam etmelisiniz.
Tertipli, ehliyetli ve istikrarlı olarak besin öbeklerini içeren bir beslenme programı uygulamalısınız.
Likit alımınızı (çorbalar, komposto suları, ayran vb) arttırmalısınız.Özellikle günde
2,5-3 litreye yakın su tüketmelisiniz.
Likit alımınızı arttırırken, kompostolardan, bitki çaylarından destek alabilirsiniz. Örneğin ısırgan otu çayının ana sütü oluşumunda olumlu tesirleri bilinmektedir.