Bu makalede evlatlar ile aileleri arasında sıklıkla bir savaş meydanı haline gelen yemek masasında yeme sıkıntıları ile ilgili olarak yapılması ve yapılmaması gerekenlere ulaşabilirsiniz. Ankara’da bulunan pek çok psikiyatri kliniği üzere bizlerinde sıklıkla karşılaştığımız meselelerden birisi olan yeme sıkıntıları aslında düşünüldüğünün bilakis sık olarak karşılaşılan bir durumdur.
Başlangıçta yeme sıkıntıları ve psikiyatrik açıdan yeme bozukluklarının ayrımını yapmak gerekecektir. Ankarada pek çok psikiyatri kliniğinde yeme bozukluğundan fazla çocuklarda yeme meselelerinin ele alındığını söylemek yanlış olmayacaktır. Psikiyatrik açıdan yeme bozuklukları dediğimiz rahatsızlıklar anoreksia nevroza, blumia nervosa, pika (çocuğun yemek olmayan şeyleri yemesi) üzere farklı bozukluklarken, bu makalede bahsedilecek bahisler yemek yemeyi red etme, iştahsızlık, yemeklerde haddinden fazla seçici davranmak üzere yeme meseleleridir.
Yapılan çalışmalar yeme meselelerinin çocukluk periyodunda nispeten sık olarak görüldüğüne işaret etmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalara nazaran bu nispet her üç evlattan bir adedini içermektedir. Bu kadar sıklıkla görülen bir sorun olmasına karşın pek çok aile tarafından ehil bir biçimde yönetilemeyen bir durum olduğunu da söylemek yanlış olmayacaktır. Sıklıkla bu sorun ile karşılaşıldığında yemek masası artık aile ve evladın savaş sahası haline gelecektir.
Yeme sıkıntıları neden oluşur?
Evlatların sıklıkla birinci 1 yaşına kadar çevresel farkındalıklarının ve gelişimlerinin göreceli olarak sonludur, en azından aileler açısından. Sıklıkla ailelerin kendi ebeveynliklerinin kalitesini test ettikleri alan ise bakım kaliteleri ile sonludur. Bu süreçte bakım ile ilgili ortaya çıkan aksaklıklarda (yemek yemek, uyku, oyun oynamak vb.) sıklıkla ebeveynler kendi ebeveynliklerin sorgulayarak kendilerini gayrikâfi hissedebilirler. Bu yaşantılar sonucunda ise çetinle uyutmak, çetinle yemek yedirmeye çalışmak üzere farklı davranışlar geliştirme eğiliminde olacaktırlar. Vesair cihetten evladın kendisi ile ilgili nadir denetim altına alabildiği alan olan yemek yemenin evladın fakat istemi ile olabileceği gerçeğinde de giderek uzaklaşırlar. Kendisini ebeveynlerin bir yandan tabir etmeye çalışan evlat ve kendi yeterliliğini yemek yemek üzerinden ispat etmeye başlayan ananın savaşı bu halde başlamış olacaktır.
Yeme sorunun gerçekçi bir korkumu ?
Yapılan bir çalışmada obezite sorunu validelerin sıklıkla evlatlarına daha çok besin verme eğiliminde olduğu gösterilmiştir. Sair bir deyişle evladınızın az yemek yediğini düşünmeniz sizin algınız olabilir. Evlatlarında yetişkinler üzere günlük kalori gereksinimleri aşikardır. Ortalama bir hesap ile kilo x 100 bir evladın ortalama günlük kalori gereksinimini ortaya koyacakyır (bu bahiste net hesaplamalar için diyetisyen desteği alınmasında yarar vardır). Örneğin 10 kg tartısında bir bebek 1000 kalori alırsa (bu da yaklaşık 2 tas çorbaya denk gelen bir orandır) kilo kaybı olmayacak ve ehliyetli gelişimi gösterecektir. Şayet aile 10 kilogramlık bir evlada 3 tas çorba verirse Türkiye deki evlatların yüzde 10nundan fazlasında görülen obezite sorunu ile karşı zıdda kalacaktır. Bu nedenle bu korkularınızın gerçekçiliği ile bağlantılı telaşlarınız varsa bir beslnme mütehassısı ile muhabereye geçmeniz çok daha sağlıklı olacaktır.
Yemek Yemeyen Evlatla Uğraş Rehberi
Değişime müsaade verin. Yemek masasını bir savaş ortamı olmaktan çıkarın. Şimdiye kadar yaptığınız şeyler işe yaramış olsaydı sanırım bu makaleyi okumazdınız. Bu nedenle eski bir kelamı hatırlamanızda yarar var “eski kapılar yeni bölgelere açılmaz”. Hayatınızda birşeyleri değiştirmek için davranışlarınızı değiştirerek başlayın.
Niye yemeğin yenmediğini aklınızdan çıkarmayın: evlatlar kendilerini söz etmek ve sizi cezalandırmak maksadı ile sıklıkla yemek yemeyi kullanırlar. Bunun manası şudur: siz bu mevzuyu önemsediğiniz sürece problemleriniz devam edecektir. Yemek dertlerinizi meskenin ve kendi merkezinizden uzaklaştırın.
Yemek yemenin kurallarını unutmayın: pek çok ailenin temelde yaptığı günah yemek yeme kurallarına uyulmamasıdır. Bu kurallar çok nettir ve değiştirilemez, esnetilemez. Bu bahiste başlangıçta sizin bir model oluşturmanız yarar gösterecektir.
Yemek masada yenilir, kanepede ayakta vb üzere mahalde değil. Kesinlikle bu hususta net olunmalıdır. Farklı bir ortamda yemek yemek konusunda ısrarcı olunması durumunda hiçbir koşulda buna müsaade verilmemelidir.
Yemek yenirken kesinlikle TV saklı olmalıdır. Bu sıkla yetişkinler tarafında da yapılan kusurlardan birisidir. Yemeklerin TV önünde yenilmesinin yaratacağı en büyük sorun başlangıçta tüm aile bireylerinin tıpkı anca bulunabildiği nadir ortamlardan birisi olan yemek masasında sohbet olmamasıdır. Vesair sorun ise kişinin yemek bölgeyken tokluk hissi ile ilgili yaşayacağı sıkıntıdır. Bu durum ileri devirlerde obeziteye neden olabilir.
Evladımın yemeği 1 saate kadar uzuyor ne yapmalıyız? Sıradan yemek yeme vadesi yaklaşık 30 dakikadır. Evladınız her seferinde bunu aşma eğilimindeyse had çizmekte yarar vardır. Evlatların hengam algısı tam olarak oluşmadığı için bu mühletin bitimine 10 dakika kala kurulacak kolay bir çalar saat evladın öngörmesi açısından yarar sağlayabilir.
Yemeğini yemedi ne yapmalıyım? 30 dakika masada hengam geçirmesine müsaade verin. Sonrasında masadan yemeği kaldırın. Bir sonraki öğüne kadar ek hiçbir yiyecek hususu vermeyin.
Yemek masasında önüne koyduğum yemeği yana fırlattı ne yapmalıyım? Yemek müddetinin bitmesini beklemeden yemeği kaldırarak bir sonraki öğüne kadar yemek vermeyiniz.
Ben bunu yemem ben makarna istiyorum diyor ne yapmalıyım? Net bir lisanla bunun mümkün olmadığını, tabağındaki yemeği yiyebileceğini lakin istemezse yemek zorunda olmadığını anlatınız. Yemek yenmemesi durumunda bir sonraki öğüne kadar ek bir azık unsuru vermeyiniz.Tabağının yarısını yiyor ne yapmalıyım? Yemeğe devam edip etmeyeceğini sorarak bir sonraki öğüne kadar ek bir besin vermeyiniz. Hiçbir koşulda evladınızın ne kadar yemek yiyeceğine müdahale etmeyiniz.
Dr Genco USTA
Evlat ve Ergen Psikiyatrisi Mütehassısı
Başlangıçta yeme sıkıntıları ve psikiyatrik açıdan yeme bozukluklarının ayrımını yapmak gerekecektir. Ankarada pek çok psikiyatri kliniğinde yeme bozukluğundan fazla çocuklarda yeme meselelerinin ele alındığını söylemek yanlış olmayacaktır. Psikiyatrik açıdan yeme bozuklukları dediğimiz rahatsızlıklar anoreksia nevroza, blumia nervosa, pika (çocuğun yemek olmayan şeyleri yemesi) üzere farklı bozukluklarken, bu makalede bahsedilecek bahisler yemek yemeyi red etme, iştahsızlık, yemeklerde haddinden fazla seçici davranmak üzere yeme meseleleridir.
Yapılan çalışmalar yeme meselelerinin çocukluk periyodunda nispeten sık olarak görüldüğüne işaret etmektedir. Son yıllarda yapılan çalışmalara nazaran bu nispet her üç evlattan bir adedini içermektedir. Bu kadar sıklıkla görülen bir sorun olmasına karşın pek çok aile tarafından ehil bir biçimde yönetilemeyen bir durum olduğunu da söylemek yanlış olmayacaktır. Sıklıkla bu sorun ile karşılaşıldığında yemek masası artık aile ve evladın savaş sahası haline gelecektir.
Yeme sıkıntıları neden oluşur?
Evlatların sıklıkla birinci 1 yaşına kadar çevresel farkındalıklarının ve gelişimlerinin göreceli olarak sonludur, en azından aileler açısından. Sıklıkla ailelerin kendi ebeveynliklerinin kalitesini test ettikleri alan ise bakım kaliteleri ile sonludur. Bu süreçte bakım ile ilgili ortaya çıkan aksaklıklarda (yemek yemek, uyku, oyun oynamak vb.) sıklıkla ebeveynler kendi ebeveynliklerin sorgulayarak kendilerini gayrikâfi hissedebilirler. Bu yaşantılar sonucunda ise çetinle uyutmak, çetinle yemek yedirmeye çalışmak üzere farklı davranışlar geliştirme eğiliminde olacaktırlar. Vesair cihetten evladın kendisi ile ilgili nadir denetim altına alabildiği alan olan yemek yemenin evladın fakat istemi ile olabileceği gerçeğinde de giderek uzaklaşırlar. Kendisini ebeveynlerin bir yandan tabir etmeye çalışan evlat ve kendi yeterliliğini yemek yemek üzerinden ispat etmeye başlayan ananın savaşı bu halde başlamış olacaktır.
Yeme sorunun gerçekçi bir korkumu ?
Yapılan bir çalışmada obezite sorunu validelerin sıklıkla evlatlarına daha çok besin verme eğiliminde olduğu gösterilmiştir. Sair bir deyişle evladınızın az yemek yediğini düşünmeniz sizin algınız olabilir. Evlatlarında yetişkinler üzere günlük kalori gereksinimleri aşikardır. Ortalama bir hesap ile kilo x 100 bir evladın ortalama günlük kalori gereksinimini ortaya koyacakyır (bu bahiste net hesaplamalar için diyetisyen desteği alınmasında yarar vardır). Örneğin 10 kg tartısında bir bebek 1000 kalori alırsa (bu da yaklaşık 2 tas çorbaya denk gelen bir orandır) kilo kaybı olmayacak ve ehliyetli gelişimi gösterecektir. Şayet aile 10 kilogramlık bir evlada 3 tas çorba verirse Türkiye deki evlatların yüzde 10nundan fazlasında görülen obezite sorunu ile karşı zıdda kalacaktır. Bu nedenle bu korkularınızın gerçekçiliği ile bağlantılı telaşlarınız varsa bir beslnme mütehassısı ile muhabereye geçmeniz çok daha sağlıklı olacaktır.
Yemek Yemeyen Evlatla Uğraş Rehberi
Değişime müsaade verin. Yemek masasını bir savaş ortamı olmaktan çıkarın. Şimdiye kadar yaptığınız şeyler işe yaramış olsaydı sanırım bu makaleyi okumazdınız. Bu nedenle eski bir kelamı hatırlamanızda yarar var “eski kapılar yeni bölgelere açılmaz”. Hayatınızda birşeyleri değiştirmek için davranışlarınızı değiştirerek başlayın.
Niye yemeğin yenmediğini aklınızdan çıkarmayın: evlatlar kendilerini söz etmek ve sizi cezalandırmak maksadı ile sıklıkla yemek yemeyi kullanırlar. Bunun manası şudur: siz bu mevzuyu önemsediğiniz sürece problemleriniz devam edecektir. Yemek dertlerinizi meskenin ve kendi merkezinizden uzaklaştırın.
Yemek yemenin kurallarını unutmayın: pek çok ailenin temelde yaptığı günah yemek yeme kurallarına uyulmamasıdır. Bu kurallar çok nettir ve değiştirilemez, esnetilemez. Bu bahiste başlangıçta sizin bir model oluşturmanız yarar gösterecektir.
Yemek masada yenilir, kanepede ayakta vb üzere mahalde değil. Kesinlikle bu hususta net olunmalıdır. Farklı bir ortamda yemek yemek konusunda ısrarcı olunması durumunda hiçbir koşulda buna müsaade verilmemelidir.
Yemek yenirken kesinlikle TV saklı olmalıdır. Bu sıkla yetişkinler tarafında da yapılan kusurlardan birisidir. Yemeklerin TV önünde yenilmesinin yaratacağı en büyük sorun başlangıçta tüm aile bireylerinin tıpkı anca bulunabildiği nadir ortamlardan birisi olan yemek masasında sohbet olmamasıdır. Vesair sorun ise kişinin yemek bölgeyken tokluk hissi ile ilgili yaşayacağı sıkıntıdır. Bu durum ileri devirlerde obeziteye neden olabilir.
Evladımın yemeği 1 saate kadar uzuyor ne yapmalıyız? Sıradan yemek yeme vadesi yaklaşık 30 dakikadır. Evladınız her seferinde bunu aşma eğilimindeyse had çizmekte yarar vardır. Evlatların hengam algısı tam olarak oluşmadığı için bu mühletin bitimine 10 dakika kala kurulacak kolay bir çalar saat evladın öngörmesi açısından yarar sağlayabilir.
Yemeğini yemedi ne yapmalıyım? 30 dakika masada hengam geçirmesine müsaade verin. Sonrasında masadan yemeği kaldırın. Bir sonraki öğüne kadar ek hiçbir yiyecek hususu vermeyin.
Yemek masasında önüne koyduğum yemeği yana fırlattı ne yapmalıyım? Yemek müddetinin bitmesini beklemeden yemeği kaldırarak bir sonraki öğüne kadar yemek vermeyiniz.
Ben bunu yemem ben makarna istiyorum diyor ne yapmalıyım? Net bir lisanla bunun mümkün olmadığını, tabağındaki yemeği yiyebileceğini lakin istemezse yemek zorunda olmadığını anlatınız. Yemek yenmemesi durumunda bir sonraki öğüne kadar ek bir azık unsuru vermeyiniz.Tabağının yarısını yiyor ne yapmalıyım? Yemeğe devam edip etmeyeceğini sorarak bir sonraki öğüne kadar ek bir besin vermeyiniz. Hiçbir koşulda evladınızın ne kadar yemek yiyeceğine müdahale etmeyiniz.
Dr Genco USTA
Evlat ve Ergen Psikiyatrisi Mütehassısı