Cinsel istismar, psiko-sosyal gelişimini tamamlamamış olan bir çocuğun
bir erişkin tarafından cinsel doyum için kullanılmasıdır. Cinsel istismar
oral-genital veya oral temas ile olabileceği gibi, teşhircilik, röntgencilik
şeklinde de olabilir.
Çocukluk çağı travmaları içinde çocuk istismarı yinelebilirliği, çocuğa
genellikle en yakınları tarafından yapılıyor olması nedeniyle
tanımlanması ve tedavi edilmesi en zor olan travma olarak
nitelendirilmektedir. Çocukluk çağı cinsel istismar çoğu zaman kimseye
söylenmediği için birilerince fark edilinceye kadar çocuk tarafından
saklanır ya da özellikle tanıdık biri tarafından istismara maruz kalan
çocuk olayı bir oyun olarak algılayabilir. Bir diğer ihtimal ise ailesinin
kendine inanmayacağını düşündüğü için sessiz kalmayı tercih edebilir.
Zamanla bunun bir suç, kendi işlediği bir günah olduğunu düşünür, suçlu
hisseder ve utanç duyar.
ÇOCUĞUN CİNSEL İSTİSMARA MARUZ KALDIĞININ İPUCUNU
VEREBİLECEK OLAN DAVRANIŞLAR VE FİZİKSEL
BELİRTİLER:
Aşağıdaki maddeler genelde aniden ve başka bir açıklama olmaksızın
(hastalık, ailede sorun-boşanma, taşınma, kardeş kıskançlığı ölüm vb)
ortaya çıkarsa dikkatli olmak gerekli. Ayrıca bunlardan sadece biri yeterli
değil birkaçının birden gözlenmesi gerekir:
Çocuğun normalinin dışında içe kapanıklık veya huysuzluk
Geceleri uyku sorunları, kabuslar
Tuvalet eğitimli bir çocuğun yatak ıslatması
Öfke nöbetleri
Ani korku ve çekinme davranışları
Yemede azaltma veya çoğaltma
Argo kelimeler kullanma
Oyuncakları ile oynarken yaşının ötesinde bilgide cinsel hareketler ile
oynaması
Kendine zarar verme davranışları (vurma, saç yolma, v.b.)
Evden veya okuldan kaçma
Genital bölge, anus veya ağız çevresinde ağrı, renk değişimi (çürüme
gibi) veya kanama
Tuvalet yaparken ağrı (birden çok defa)
Tüm bunları çocuğunuz da fark ederseniz cinsel istismar ihtimalini göz
önünde bulundurmalısınız. ‘Kim yapabilir ?’ demeyin. ‘Etrafında kimse
yok sadece aile bireylerimiz var.’ Gibi durumlara aldanıp bu belirtileri
göz ardı etmemelisiniz. Unutmamalısınız ki çocuklara cinsel istismar en
çok yakınları tarafından uygulanıyor.
CİNSEL İSTİSMARA KARŞI ÇOCUĞUNUZU BİLGİLENDİRİN
Bu anlamda anne-babalara düşen ilk ve en önemli görev, çocuklarını
cinsellik ile ilgili bilgilendirmeye başladıkları okul öncesi dönemde, adı
tam olarak kullanılmasa da "cinsel istismar" konusuna değinmektir.
Çocuğunuzun cinsel anlamda kendini korumasını sağlamak için
bilgilendirici bir konuşmaya "Bedenimiz özeldir, oyun oynamak için
kullanmayız ve başkalarının da bedenimizle oyun oynamasına izin
vermemeliyiz" gibi bir ifadeyle başlayabilirsiniz. Yanı sıra, çocuğunuza
"iyi dokunuş" ve "kötü dokunuş"tan bahsedip, başkasına dokunmanın
veya başkası tarafından dokunulmanın bir sevgi işareti olduğunu ve birine
sarılmayı veya birinin ona sarılmasını, sevmesini istediğinde bunu
söyleyebilmeyi öğretmelisiniz.
Bununla birlikte ona, her dokunuştan hoşlanmayabileceğini; bu yüzden
de karşısındaki kendisine hoşlanmadığı bir şekilde dokunuyorsa bunu da
ifade edebilmesi, engelleyemediği takdirde de bir büyüğüne söylemesi
gerektiğini öğütlemek çok önemlidir. Ona istemediği şekilde dokunan
kişi ısrar etse bile kesinlikle bunu "sır"olarak saklamaması gerektiğini ve
ancak gerçeği söylerse onu koruyabileceğinizi vurgulamak önem taşır.
Anne-babalar iyi ve kötü dokunuşları anlatırken çocuklarını korkutup
kaygılandırmadan, sakin ve yumuşak bir ifadeyle açıklama yapmaya özen
göstermeliler. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise anne-babaların
bu tarz konuşmalarda, "kötü dokunuş"lara çok fazla vurgu
yapmamalarıdır.
Çünkü, olumsuz cinsel deneyimlere fazla dikkat çekmek çocuğun
kaygılanıp en yakınlarından gelen sevgi ve şefkat içeren "iyi
dokunuşların da yanlış algılamasına neden olabilir. Bu konu,
çocuğunuzun yaşı ilerledikçe farklı bağlamlarda ele alınır. Örneğin,
ergenlik dönemindeki çocuğunuz iyi dokunuş ve kötü dokunuşu ayırt
edebilecek yaş ve farkındalığa ulaşmıştır. Fakat, bu dönemde de
vurgulanması gereken, çocuğunuzun sevgi ve ilgi duyduğu arkadaşı ile
ilişkisinde de istediği noktada sınırlarını belirleyip "dur" diyebilmesi
gerektiğini bilmesidir.
Vücudumuzda dört özel bölge olduğunu ve bunlara kimsenin
dokunmaması gerektiğini söyleyebilirsiniz. Bu dört özel bölge: Dudak,
göğüs, genital ve kalça bölgesidir. Genital ve kalça bölgesini iç çamaşırı
bölgesi olarak tarif edebilirsiniz. Bir iç çamaşırı kuralı olduğunu ve
kimsenin oraya dokunamayacağını, onun da kimsenin iç çamaşırı
bölgesine dokunmaması gerektiğini ve bu bölgelerin kişiye özel olduğunu
vurgulamalısınız.
Önemli ayrıntılardan birisi de tüm bu konuşmanın ardından böyle bir
durumla karşılaşırsa size mutlaka gelip söylemesi gerektiğini asla böyle
bir konuda sır saklamaması gerektiğini anlatmalısınız. Çünkü
istismarcılar genellikle böyle bir durumda çocuğa oyun oynadıklarını ve
bu oyunun aralarında sır kalması gerektiğini söylerler.
Fizyolojik ve psikolojik olarak çocuğunu yakından izleyip her ihtimali
düşünmeniz gerekmektedir.
Hiçbir çocuğun böyle bir durumla karşılaşmaması dileğiyle...
Psikolog Büşra
bir erişkin tarafından cinsel doyum için kullanılmasıdır. Cinsel istismar
oral-genital veya oral temas ile olabileceği gibi, teşhircilik, röntgencilik
şeklinde de olabilir.
Çocukluk çağı travmaları içinde çocuk istismarı yinelebilirliği, çocuğa
genellikle en yakınları tarafından yapılıyor olması nedeniyle
tanımlanması ve tedavi edilmesi en zor olan travma olarak
nitelendirilmektedir. Çocukluk çağı cinsel istismar çoğu zaman kimseye
söylenmediği için birilerince fark edilinceye kadar çocuk tarafından
saklanır ya da özellikle tanıdık biri tarafından istismara maruz kalan
çocuk olayı bir oyun olarak algılayabilir. Bir diğer ihtimal ise ailesinin
kendine inanmayacağını düşündüğü için sessiz kalmayı tercih edebilir.
Zamanla bunun bir suç, kendi işlediği bir günah olduğunu düşünür, suçlu
hisseder ve utanç duyar.
ÇOCUĞUN CİNSEL İSTİSMARA MARUZ KALDIĞININ İPUCUNU
VEREBİLECEK OLAN DAVRANIŞLAR VE FİZİKSEL
BELİRTİLER:
Aşağıdaki maddeler genelde aniden ve başka bir açıklama olmaksızın
(hastalık, ailede sorun-boşanma, taşınma, kardeş kıskançlığı ölüm vb)
ortaya çıkarsa dikkatli olmak gerekli. Ayrıca bunlardan sadece biri yeterli
değil birkaçının birden gözlenmesi gerekir:
Çocuğun normalinin dışında içe kapanıklık veya huysuzluk
Geceleri uyku sorunları, kabuslar
Tuvalet eğitimli bir çocuğun yatak ıslatması
Öfke nöbetleri
Ani korku ve çekinme davranışları
Yemede azaltma veya çoğaltma
Argo kelimeler kullanma
Oyuncakları ile oynarken yaşının ötesinde bilgide cinsel hareketler ile
oynaması
Kendine zarar verme davranışları (vurma, saç yolma, v.b.)
Evden veya okuldan kaçma
Genital bölge, anus veya ağız çevresinde ağrı, renk değişimi (çürüme
gibi) veya kanama
Tuvalet yaparken ağrı (birden çok defa)
Tüm bunları çocuğunuz da fark ederseniz cinsel istismar ihtimalini göz
önünde bulundurmalısınız. ‘Kim yapabilir ?’ demeyin. ‘Etrafında kimse
yok sadece aile bireylerimiz var.’ Gibi durumlara aldanıp bu belirtileri
göz ardı etmemelisiniz. Unutmamalısınız ki çocuklara cinsel istismar en
çok yakınları tarafından uygulanıyor.
CİNSEL İSTİSMARA KARŞI ÇOCUĞUNUZU BİLGİLENDİRİN
Bu anlamda anne-babalara düşen ilk ve en önemli görev, çocuklarını
cinsellik ile ilgili bilgilendirmeye başladıkları okul öncesi dönemde, adı
tam olarak kullanılmasa da "cinsel istismar" konusuna değinmektir.
Çocuğunuzun cinsel anlamda kendini korumasını sağlamak için
bilgilendirici bir konuşmaya "Bedenimiz özeldir, oyun oynamak için
kullanmayız ve başkalarının da bedenimizle oyun oynamasına izin
vermemeliyiz" gibi bir ifadeyle başlayabilirsiniz. Yanı sıra, çocuğunuza
"iyi dokunuş" ve "kötü dokunuş"tan bahsedip, başkasına dokunmanın
veya başkası tarafından dokunulmanın bir sevgi işareti olduğunu ve birine
sarılmayı veya birinin ona sarılmasını, sevmesini istediğinde bunu
söyleyebilmeyi öğretmelisiniz.
Bununla birlikte ona, her dokunuştan hoşlanmayabileceğini; bu yüzden
de karşısındaki kendisine hoşlanmadığı bir şekilde dokunuyorsa bunu da
ifade edebilmesi, engelleyemediği takdirde de bir büyüğüne söylemesi
gerektiğini öğütlemek çok önemlidir. Ona istemediği şekilde dokunan
kişi ısrar etse bile kesinlikle bunu "sır"olarak saklamaması gerektiğini ve
ancak gerçeği söylerse onu koruyabileceğinizi vurgulamak önem taşır.
Anne-babalar iyi ve kötü dokunuşları anlatırken çocuklarını korkutup
kaygılandırmadan, sakin ve yumuşak bir ifadeyle açıklama yapmaya özen
göstermeliler. Dikkat edilmesi gereken bir diğer nokta ise anne-babaların
bu tarz konuşmalarda, "kötü dokunuş"lara çok fazla vurgu
yapmamalarıdır.
Çünkü, olumsuz cinsel deneyimlere fazla dikkat çekmek çocuğun
kaygılanıp en yakınlarından gelen sevgi ve şefkat içeren "iyi
dokunuşların da yanlış algılamasına neden olabilir. Bu konu,
çocuğunuzun yaşı ilerledikçe farklı bağlamlarda ele alınır. Örneğin,
ergenlik dönemindeki çocuğunuz iyi dokunuş ve kötü dokunuşu ayırt
edebilecek yaş ve farkındalığa ulaşmıştır. Fakat, bu dönemde de
vurgulanması gereken, çocuğunuzun sevgi ve ilgi duyduğu arkadaşı ile
ilişkisinde de istediği noktada sınırlarını belirleyip "dur" diyebilmesi
gerektiğini bilmesidir.
Vücudumuzda dört özel bölge olduğunu ve bunlara kimsenin
dokunmaması gerektiğini söyleyebilirsiniz. Bu dört özel bölge: Dudak,
göğüs, genital ve kalça bölgesidir. Genital ve kalça bölgesini iç çamaşırı
bölgesi olarak tarif edebilirsiniz. Bir iç çamaşırı kuralı olduğunu ve
kimsenin oraya dokunamayacağını, onun da kimsenin iç çamaşırı
bölgesine dokunmaması gerektiğini ve bu bölgelerin kişiye özel olduğunu
vurgulamalısınız.
Önemli ayrıntılardan birisi de tüm bu konuşmanın ardından böyle bir
durumla karşılaşırsa size mutlaka gelip söylemesi gerektiğini asla böyle
bir konuda sır saklamaması gerektiğini anlatmalısınız. Çünkü
istismarcılar genellikle böyle bir durumda çocuğa oyun oynadıklarını ve
bu oyunun aralarında sır kalması gerektiğini söylerler.
Fizyolojik ve psikolojik olarak çocuğunu yakından izleyip her ihtimali
düşünmeniz gerekmektedir.
Hiçbir çocuğun böyle bir durumla karşılaşmaması dileğiyle...
Psikolog Büşra