Baş dönmesi hemen herkesin tecrübe ettiği ve gündelik hayatta sık sık dile getirilen şikayetlerden biridir ‘Biraz başım dönüyor’ cümlesinin kimseyi büyük şaşkınlığa ittiği söylenemez ve genellikle bunu açlığa, üzüntüye ya da yorgunluğa veririz Baş dönmesinin farklı tipleri vardır ve etrafımızdaki her şey dönüyormuş veya yer ayağımızın altından yukarı doğru kayıyormuş gibi hissettiğimiz baş dönmesi tipine, tıpta ‘vertigo’ adı verilir
Sersemlik, itilme, sarhoşluk benzeri şekilde tarif edilen, dönme hareketinin baş rolde olmadığı durumlar, baş dönmesinin ‘dizziness’ adı verilen farklı bir tipidir
Hangi tip olursa olsun, baş dönmesi bir hastalık değil, farklı bir sorunun belirtisidir Baş dönmesi birkaç saniye sürebilir, gün içinde tekrarlayabilir ya da aylar boyu süren bir şikayet haline dönüşebilir Ana nedeni bulmak için baş dönmesinin ne kadar sürdüğü, ne sıklıkla tekrarlandığı ve baş dönmesine başka hangi şikayetlerin eşlik ettiği bilinmelidir
İç Kulak Sorunları
Görünürde hemen anlaşılır bir nedeni yoksa, vertigo iç kulakla ilgili bir sorundan dolayı kaynaklanıyor olabilir İç kulak, vücudun yönünü ve pozisyonunu belirlemesinden sorumludur ve bu sorumluluğu yerine getirmek üzere beyne sinyaller gönderir Beyne gelen sinyallerde, iç kulaktan kaynaklı bir sorun olduğunda baş dönmesi şikayeti ortaya çıkar
Travmalar
Vücutta meydana gelen sorunlar, hastalıklar dışında kaza ya da düşme sonucu meydana gelen kafa travmaları da, baş dönmesine yol açacak iç kulak hasarına neden olabilir Başa sert bir darbe alınması, çarpma, düşme, trafik kazası gibi örnekleri çoğaltabileceğimiz talihsiz durumlar sonucu kafatasında oluşan kırıklar iç kulağa zarar verebilir
Bening Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)
BPPV’de, başı öne eğme, yana çevirme gibi belirli baş hareketleriyle birlikte ani ve birkaç saniye süren bir baş dönmesi yaşanır Baş dönmesinin en yaygın nedenlerinden biridir Pek çok hasta yatakta diğer tarafa dönerken ya da yukarı bakmak için başlarını kaldırdıklarında BPPV’nin tetiklediğini belirtir Bu durum iç kulaktaki bir karışıklıktan kaynaklanır İç kulakta dengemizi sağlamaya yardımcı kristallerin yerlerinden kopmaları, beyne giden sinyallerde bir karışıklığa neden olur ve bu karışıklık kişiye baş dönmesi olarak yansır Baş dönmesiyle birlikte bulantı ve kusma da görülebilir
Labirentit
Bazı virüslerin iç kulağın labirent adı verilen kısmında tahriş ve iltihap oluşturması sonucu ortaya labirentit rahatsızlığı çıkabilir ve bu rahatsızlık da yine, baş dönmesi nedenlerinden biridir Labirentit genellikle kulak ya da üst solunum yolları enfeksiyonundan kaynaklanır Sigara içmek, alerji, stres, alkol ve bazı ilaçlar da hastalığa yakalanma riskini arttırır Labirentit belirtileri arasında baş dönmesiyle birlikte şiddetli kulak ağrısı ve yüksek ateş görülebilir
Meniere
İç kulakta sıvı birikmesi anlamına gelen ve nadir görülen bir rahatsızlık olan Meniere hastalığı, anlık krizler halinde baş dönmesi görülmesine yol açar Meniere hastalığının diğer başlıca belirtileri işitme kaybı, kulak çınlaması ve kulakta basınç hissidir
Bu rahatsızlıktan dolayı ortaya çıkan baş dönmeleri 20 dakika da sürebilir, 24 saat boyunca da etkili olabilir Hastalık esnasında kulak çınlamasının genellikle gittikçe kötüleştiği görülür Kulakta zaman zaman duyma ile ilgili sorunlar yaşanır Ancak Meniere, kalıcı işitme kaybına da yol açabilir
Vestibüler Bozukluklar
Vestibüler siniri (denge siniri), denge sinyallerinin iç kulaktan beyine iletilmesinden sorumludur Bu sistemdeki bir bozukluk baş dönmesi hissiyle sonuçlanabilir Örneğin viral enfeskiyon nedeniyle denge sinirinde oluşacak bir enfeksiyon veya bu sinire basınç oluşturacak bazı tümörler baş dönmesi semptomuna yol açabilir
Migren
Başın ön tarafında ya da tek bir yanında zonklama şeklinde, güçlü bir ağrı olan migren, kişilerin günlük rutinlerini aksatacak denli zorlu bir baş ağrısıdır Migren sırasında şiddetli baş ağrısı dışında bulantı, ışığa karşı hassasiyet ve baş dönmesi gibi başka belirtiler de ortaya çıkabilir Migrenin, vertigonun yaygın nedenlerinden biri olduğu düşünülür
Kronik Oitis Media (KOM)
Orta kulak iltihabı eğer üç aydan fazla sürerse rahatsızlık, ‘kronik oitis media’ adını alır Bu rahatsızlığın bir diğer adı da ‘müzmin orta kulak iltihabıdır’ En genel belirtileri arasında işitme kaybı ve akıntı gelir ancak KOM, baş dönmesine de neden olabilir
İlaçlar
Vücudunuzdaki başka bir rahatsızlığı gidermek üzere aldığınız ilaçların yan etkileri arasında baş dönmesi olabilir Düzenli olarak veya belli bir süre kullanmanız gereken ilaçların şiddetli baş dönmesine neden olduğunu fark ederseniz, doktorunuzla görüşerek alternatif bir ilaç önermesini isteyebilirsiniz Aspirin ve salisilat grubu ilaçlar, aminoglikozit grubu bazı antibiyotikler ve idrar söktürücü ilaçlar baş dönmesine neden olabilecek ilaç gruplarına örnek olarak verilebilir
Baş Dönmesinin Az Rastlanan Diğer Nedenleri
MS (Multipl Skleroz) hastalığı
Beyin tümörleri
Felç veya nöbet geçirme
Sersemlik, itilme, sarhoşluk benzeri şekilde tarif edilen, dönme hareketinin baş rolde olmadığı durumlar, baş dönmesinin ‘dizziness’ adı verilen farklı bir tipidir
Hangi tip olursa olsun, baş dönmesi bir hastalık değil, farklı bir sorunun belirtisidir Baş dönmesi birkaç saniye sürebilir, gün içinde tekrarlayabilir ya da aylar boyu süren bir şikayet haline dönüşebilir Ana nedeni bulmak için baş dönmesinin ne kadar sürdüğü, ne sıklıkla tekrarlandığı ve baş dönmesine başka hangi şikayetlerin eşlik ettiği bilinmelidir
İç Kulak Sorunları
Görünürde hemen anlaşılır bir nedeni yoksa, vertigo iç kulakla ilgili bir sorundan dolayı kaynaklanıyor olabilir İç kulak, vücudun yönünü ve pozisyonunu belirlemesinden sorumludur ve bu sorumluluğu yerine getirmek üzere beyne sinyaller gönderir Beyne gelen sinyallerde, iç kulaktan kaynaklı bir sorun olduğunda baş dönmesi şikayeti ortaya çıkar
Travmalar
Vücutta meydana gelen sorunlar, hastalıklar dışında kaza ya da düşme sonucu meydana gelen kafa travmaları da, baş dönmesine yol açacak iç kulak hasarına neden olabilir Başa sert bir darbe alınması, çarpma, düşme, trafik kazası gibi örnekleri çoğaltabileceğimiz talihsiz durumlar sonucu kafatasında oluşan kırıklar iç kulağa zarar verebilir
Bening Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV)
BPPV’de, başı öne eğme, yana çevirme gibi belirli baş hareketleriyle birlikte ani ve birkaç saniye süren bir baş dönmesi yaşanır Baş dönmesinin en yaygın nedenlerinden biridir Pek çok hasta yatakta diğer tarafa dönerken ya da yukarı bakmak için başlarını kaldırdıklarında BPPV’nin tetiklediğini belirtir Bu durum iç kulaktaki bir karışıklıktan kaynaklanır İç kulakta dengemizi sağlamaya yardımcı kristallerin yerlerinden kopmaları, beyne giden sinyallerde bir karışıklığa neden olur ve bu karışıklık kişiye baş dönmesi olarak yansır Baş dönmesiyle birlikte bulantı ve kusma da görülebilir
Labirentit
Bazı virüslerin iç kulağın labirent adı verilen kısmında tahriş ve iltihap oluşturması sonucu ortaya labirentit rahatsızlığı çıkabilir ve bu rahatsızlık da yine, baş dönmesi nedenlerinden biridir Labirentit genellikle kulak ya da üst solunum yolları enfeksiyonundan kaynaklanır Sigara içmek, alerji, stres, alkol ve bazı ilaçlar da hastalığa yakalanma riskini arttırır Labirentit belirtileri arasında baş dönmesiyle birlikte şiddetli kulak ağrısı ve yüksek ateş görülebilir
Meniere
İç kulakta sıvı birikmesi anlamına gelen ve nadir görülen bir rahatsızlık olan Meniere hastalığı, anlık krizler halinde baş dönmesi görülmesine yol açar Meniere hastalığının diğer başlıca belirtileri işitme kaybı, kulak çınlaması ve kulakta basınç hissidir
Bu rahatsızlıktan dolayı ortaya çıkan baş dönmeleri 20 dakika da sürebilir, 24 saat boyunca da etkili olabilir Hastalık esnasında kulak çınlamasının genellikle gittikçe kötüleştiği görülür Kulakta zaman zaman duyma ile ilgili sorunlar yaşanır Ancak Meniere, kalıcı işitme kaybına da yol açabilir
Vestibüler Bozukluklar
Vestibüler siniri (denge siniri), denge sinyallerinin iç kulaktan beyine iletilmesinden sorumludur Bu sistemdeki bir bozukluk baş dönmesi hissiyle sonuçlanabilir Örneğin viral enfeskiyon nedeniyle denge sinirinde oluşacak bir enfeksiyon veya bu sinire basınç oluşturacak bazı tümörler baş dönmesi semptomuna yol açabilir
Migren
Başın ön tarafında ya da tek bir yanında zonklama şeklinde, güçlü bir ağrı olan migren, kişilerin günlük rutinlerini aksatacak denli zorlu bir baş ağrısıdır Migren sırasında şiddetli baş ağrısı dışında bulantı, ışığa karşı hassasiyet ve baş dönmesi gibi başka belirtiler de ortaya çıkabilir Migrenin, vertigonun yaygın nedenlerinden biri olduğu düşünülür
Kronik Oitis Media (KOM)
Orta kulak iltihabı eğer üç aydan fazla sürerse rahatsızlık, ‘kronik oitis media’ adını alır Bu rahatsızlığın bir diğer adı da ‘müzmin orta kulak iltihabıdır’ En genel belirtileri arasında işitme kaybı ve akıntı gelir ancak KOM, baş dönmesine de neden olabilir
İlaçlar
Vücudunuzdaki başka bir rahatsızlığı gidermek üzere aldığınız ilaçların yan etkileri arasında baş dönmesi olabilir Düzenli olarak veya belli bir süre kullanmanız gereken ilaçların şiddetli baş dönmesine neden olduğunu fark ederseniz, doktorunuzla görüşerek alternatif bir ilaç önermesini isteyebilirsiniz Aspirin ve salisilat grubu ilaçlar, aminoglikozit grubu bazı antibiyotikler ve idrar söktürücü ilaçlar baş dönmesine neden olabilecek ilaç gruplarına örnek olarak verilebilir
Baş Dönmesinin Az Rastlanan Diğer Nedenleri
MS (Multipl Skleroz) hastalığı
Beyin tümörleri
Felç veya nöbet geçirme