Ayın evreleri nelerdir?, ayın şekilleri, ayın halleri, ayın yörünge hareketi, son dördün nedir?
Ayın Halleri
Ay tıpkı Dünya gibi, kendinden ışık vermez. Güneşten aldığı ışığı yansıtır. Onun için, Dünya Güneş le Ay ın arasına girdiği zaman Ay kısmen veya tamamen görünmez olur. Başka bir deyişle, Güneşten aldığı ışığı her zaman aynı açıdan yansıtmaz. Hilal, yarımay, dolunay gibi şekillerde görünür ki bunlara Ay ın evreleri (safhaları) denir.
Mitolojide Güneş ile Ay kavuşamayan iki sevgili gibidirler. Güneş tutulmaları onların kavuştıkları özel anlar olarak bilinir. Tabi bunlar sadece mitolojide böyledir, gerçekte Ay Yer etrafında eliptik bir yörüngede dolanan mükemmer bir küre biçiminde soğuk bir uydudur.
Ay ın düzgün küresel yapısı kendi etrafındaki dönme hızının düşük olmasındadır. Bu hızın az olmasından dolayı gaz yapıya sahipken kutuplarındaki basıklık çok küçük mertebelerde kalmıştır.
Ay bir çok özelliği ile dikkatleri üzerinde toplamaktadır. Güneş sisteminde çevresinde dolandığı gezegene göre yarıçapı en büyük uydudur. Yer ile Ay ın yarıçaplarını karşılaştırdığımızda Ay ın yarıçapı Yer in yarıçapının 1/5 i kadardır. Kütlesi ise yerin kütlesinin 1/100 kadardır.
Ayın Yörünge Hareketi
Ay ile Yer aslında bir çift sistem gibi hareket etmektedirler. Bu sistemin merkezi Ay ile Yer in merkezini birleştiren doğru üzerindedir, fakat Ay ın kütlesi Yer in kütlesine göre çok küçük olduğundan bu merkez Yer kabuğunun içerisinde olmaktadır. Bu harekette Ay ın Yer etrafında eliptik bir yörüngede dolanması kabulünü getirmektedir.
Ay ın Yer etrafında yaptığı eliptik yörünge hareketinin hızı Ay ın kendi ekseni etrafındaki dönme hızına çok yakındır. İşte bu yüzden biz Ay ın sadece %59 luk kısımını görmekteyiz. Bizim göremediğimiz tarafını ise sadece uzay araçları ile görüntüleyebilmekteyiz. Ay ın açısal dönme hızı ile açısal yörünge hızı eşit olduğundan şekildeki MK doğrultusu herzaman Ay a yöneliktir.
Ay ın Hareketi
Ay ın kendi ekseni etrafındaki dönme hızı çok yavaş olduğundan Ay günü Yer gününe göre çok uzundur. 1 Ay günü yaklaşık 14 Yer gününe eşittir. Yüzeye uzun süre gelen Güneş Işınlarından dolayıda bir taraf oldukça sıcak, diğer tarafta oldukça soğuktur.
Ay ın Yer in çevresinde dolandığını biliyoruz. Bu dolanma boyunca 1 günde yıdızlara göre 13° lik doğuya doğru bir öz hareketi vardır. Bunun anlamı Ay doğu noktasına hergün 52 dk geç gelmektedir.
Ay da Güneş Sistemindeki tüm gökcisimleri gibi yansıttığı ışığı Güneş ten almaktadır. Ay Yer çevresindeki yörüngesinde bulunduğu yere göre bazı evreler gösterir. Şimdi bu evreleri adım adım açıklamaya çalışalım.
Yeniay
Ay Güneş ile beraber doğar ve Güneş ile batar. Bu evrede Ay gözlemci tarafından görülemez.
Hilal
Ay Güneşin doğusunda kalmaktadır. Ay Yer Güneş arasındaki açı 90° den küçüktür. Hilal evresinin gözlem süresi kısadır. Çünkü Güneş battıktan sonra batı ufkuna yakın gözlenir.
İlk Dördün
Yeni Ay safhasından yaklaşık bir hafta sonra Ay, yarım daire şeklinde görülür. Bu sırada Ay ın uzanım açısı 90° dir. Güneş battığı zaman Ay gözlemcinin meridyeninde olacaktır.
Şişkin Ay
İlk Dördün safhasından sonra Ay ın uzanım açısının 90° ile 180° arasında olduğu zamanlar oluşan evre şişkin evre olarak bilinir.
Dolun Ay
Ayın uzanım açısı 180° olduğunda gözlenen evredir. Bu evrede Ay Güneş batarken doğu ufkundan doacaktır. Dolun Ay ın bulunduğu zamanlarda gözlem şartları uygun değildir.
Son Dördün
Ayın uzanım Açısı 270° olduğunda gözlenen evredir. Bu evrede Güneş dogarken Ay Gözlemcenin meridyenindedir.
Ay ın Yüzeyi
Ay ın yüzeyini ilk gören bilim adamı Galile GALILEO dur. Ayın dağ, ova ve karanlık denizlerden oluştuğunu söylemiştir. İlk gördükleri onu gerçekten çok şaşırtmış olmalı. Teleskobun keşfinden sonra yapılan daha ayrıntılı çalışmalar ile ay yüzeyinin ayrıntılı haritaları çıkarılmış galilenin sadece deniz konusunda yanıldığı ispatlanmıştır. Ay ın kendi eksanindeki dönme hızı yavaş olduğundan ve çekim kuvveti gazları toplayamadığı için bir atmosferi yoktur. Bu yüzden yüzeyine hızla çarpan asteoritler yüzeyde çok derin kraterler oluşturmuşlardır. Milyonlarca yıl süren bu oluşum hala devam etmektedir. Ay haritaları çıkarılmış, Ay dan kaya örnekleri getirilmiştir. Bu çalışmalar ileride dünyadaki yaşam kaynaklarının tükenmesi durumunda Ay da yaşam çalışmalarını desteklemek amacı ile yapılmaktadır.
Alıntı
Ayın Halleri
Ay tıpkı Dünya gibi, kendinden ışık vermez. Güneşten aldığı ışığı yansıtır. Onun için, Dünya Güneş le Ay ın arasına girdiği zaman Ay kısmen veya tamamen görünmez olur. Başka bir deyişle, Güneşten aldığı ışığı her zaman aynı açıdan yansıtmaz. Hilal, yarımay, dolunay gibi şekillerde görünür ki bunlara Ay ın evreleri (safhaları) denir.
Mitolojide Güneş ile Ay kavuşamayan iki sevgili gibidirler. Güneş tutulmaları onların kavuştıkları özel anlar olarak bilinir. Tabi bunlar sadece mitolojide böyledir, gerçekte Ay Yer etrafında eliptik bir yörüngede dolanan mükemmer bir küre biçiminde soğuk bir uydudur.
Ay ın düzgün küresel yapısı kendi etrafındaki dönme hızının düşük olmasındadır. Bu hızın az olmasından dolayı gaz yapıya sahipken kutuplarındaki basıklık çok küçük mertebelerde kalmıştır.
Ay bir çok özelliği ile dikkatleri üzerinde toplamaktadır. Güneş sisteminde çevresinde dolandığı gezegene göre yarıçapı en büyük uydudur. Yer ile Ay ın yarıçaplarını karşılaştırdığımızda Ay ın yarıçapı Yer in yarıçapının 1/5 i kadardır. Kütlesi ise yerin kütlesinin 1/100 kadardır.
Ayın Yörünge Hareketi
Ay ile Yer aslında bir çift sistem gibi hareket etmektedirler. Bu sistemin merkezi Ay ile Yer in merkezini birleştiren doğru üzerindedir, fakat Ay ın kütlesi Yer in kütlesine göre çok küçük olduğundan bu merkez Yer kabuğunun içerisinde olmaktadır. Bu harekette Ay ın Yer etrafında eliptik bir yörüngede dolanması kabulünü getirmektedir.
Ay ın Yer etrafında yaptığı eliptik yörünge hareketinin hızı Ay ın kendi ekseni etrafındaki dönme hızına çok yakındır. İşte bu yüzden biz Ay ın sadece %59 luk kısımını görmekteyiz. Bizim göremediğimiz tarafını ise sadece uzay araçları ile görüntüleyebilmekteyiz. Ay ın açısal dönme hızı ile açısal yörünge hızı eşit olduğundan şekildeki MK doğrultusu herzaman Ay a yöneliktir.
Ay ın Hareketi
Ay ın kendi ekseni etrafındaki dönme hızı çok yavaş olduğundan Ay günü Yer gününe göre çok uzundur. 1 Ay günü yaklaşık 14 Yer gününe eşittir. Yüzeye uzun süre gelen Güneş Işınlarından dolayıda bir taraf oldukça sıcak, diğer tarafta oldukça soğuktur.
Ay ın Yer in çevresinde dolandığını biliyoruz. Bu dolanma boyunca 1 günde yıdızlara göre 13° lik doğuya doğru bir öz hareketi vardır. Bunun anlamı Ay doğu noktasına hergün 52 dk geç gelmektedir.
Ay da Güneş Sistemindeki tüm gökcisimleri gibi yansıttığı ışığı Güneş ten almaktadır. Ay Yer çevresindeki yörüngesinde bulunduğu yere göre bazı evreler gösterir. Şimdi bu evreleri adım adım açıklamaya çalışalım.
Yeniay
Ay Güneş ile beraber doğar ve Güneş ile batar. Bu evrede Ay gözlemci tarafından görülemez.
Hilal
Ay Güneşin doğusunda kalmaktadır. Ay Yer Güneş arasındaki açı 90° den küçüktür. Hilal evresinin gözlem süresi kısadır. Çünkü Güneş battıktan sonra batı ufkuna yakın gözlenir.
İlk Dördün
Yeni Ay safhasından yaklaşık bir hafta sonra Ay, yarım daire şeklinde görülür. Bu sırada Ay ın uzanım açısı 90° dir. Güneş battığı zaman Ay gözlemcinin meridyeninde olacaktır.
Şişkin Ay
İlk Dördün safhasından sonra Ay ın uzanım açısının 90° ile 180° arasında olduğu zamanlar oluşan evre şişkin evre olarak bilinir.
Dolun Ay
Ayın uzanım açısı 180° olduğunda gözlenen evredir. Bu evrede Ay Güneş batarken doğu ufkundan doacaktır. Dolun Ay ın bulunduğu zamanlarda gözlem şartları uygun değildir.
Son Dördün
Ayın uzanım Açısı 270° olduğunda gözlenen evredir. Bu evrede Güneş dogarken Ay Gözlemcenin meridyenindedir.
Ay ın Yüzeyi
Ay ın yüzeyini ilk gören bilim adamı Galile GALILEO dur. Ayın dağ, ova ve karanlık denizlerden oluştuğunu söylemiştir. İlk gördükleri onu gerçekten çok şaşırtmış olmalı. Teleskobun keşfinden sonra yapılan daha ayrıntılı çalışmalar ile ay yüzeyinin ayrıntılı haritaları çıkarılmış galilenin sadece deniz konusunda yanıldığı ispatlanmıştır. Ay ın kendi eksanindeki dönme hızı yavaş olduğundan ve çekim kuvveti gazları toplayamadığı için bir atmosferi yoktur. Bu yüzden yüzeyine hızla çarpan asteoritler yüzeyde çok derin kraterler oluşturmuşlardır. Milyonlarca yıl süren bu oluşum hala devam etmektedir. Ay haritaları çıkarılmış, Ay dan kaya örnekleri getirilmiştir. Bu çalışmalar ileride dünyadaki yaşam kaynaklarının tükenmesi durumunda Ay da yaşam çalışmalarını desteklemek amacı ile yapılmaktadır.
Alıntı