Bebeğinizin ilk 12 ayki gelişimini izlemek ve günbegün değişimlere şahit olmak inanılmaz bir duygu! Bebeğiniz, insanlarla ve nesnelerle ilişki kurmayı, dünyayı algılamayı, yürümeyi ve kendi kendi kendine yeterli hale gelmeyi temel işlevler olarak bu dönemde öğrenir. İşte size ilk 18 ayı kapsayan ayrıntılı bir kılavuz.
1. AY
Düz bir yüzeye yatırıldığında kafasını kısa süreyle kaldırabilir.
Yüze odaklanabilir.
Çıngırağa bir şekilde yanıt verir (ağlayarak veya sakinleşerek).
Yüzünün 15 cm üzerinde yay şeklinde hareket ettirilen nesneyi orta hattın ötesine kadar takip edebilir.
Ağlama dışında sesler çıkarabilir.
Sizin gülüşünüze gülüşle yanıt verebilir.
Kendiliğinden gülmeye başlayabilir
Bebeğiniz bunlardan birini ya da daha fazlasını yapamıyorsa doktorunuza bu konuya açmanızda fayda vardır. Genelde sonradan normale dönüş gözleniyor. Prematüre bebeklerin bu olgunluğa normal doğanlardan daha geç ulaştığını aklınızdan çıkarmayın.
Bebeğinizin bu ayki beslenmesi
Bebeğinizi başarılı bir şekilde emzirmeniz için bazı ipuçları...
Odadaki kalabalığı azaltın. Siz ve bebeğiniz bu erken dönemlerde emzirme seanslarına konsantre olmalısınız ve mümkün olduğunca az konuk ağırlamalısınız.
Bez değişikliği yapın. Temiz bir bez beslenme saatini daha rahat bir hale getirir ve hemen sonra bez değiştirme ihtiyacını ortadan kaldırır. Ancak geceleri gerekmediği sürece bez değiştirmeyin. Bu tip bir müdahale bebeğin uykusuna dönmesini güçleştirir.
Rahat bir pozisyon bulun. Kas ve yaygın vücut ağrıları büyümekte olan bebeği taşıyan yeni anne babalar için bir meslek hastalığı sayılabilir. Bebeği memeyle ya da biberonla beslemeye başlamadan önce sırtınıza ve bebeğin altında kalan kolunuzun altına yeterli destek sağlayarak konforunuzu sağlamaya çalışın.
Bebeği rahatlatın. Bebeği çok sıkı sarmalamışsanız beslenme sırasında gevşetin.
Çığlık atan bebeği sakinleştirin. Bu şekilde bebek emme olayına konsantre olamaz. Yumuşak bir şarkı söylemeyi ya da biraz sallamayı deneyin. Sesiniz kötüyse bile aldırmayın!
Bebeğinize ellerinizle, gözlerinizle ve sesinizle sarılın ve okşayın. Öğünlerin sadece bebeğinizin günlük besin ihtiyaçlarının değil aynı zamanda anne sevgisi ihtiyacını karşıladığını da unutmayın.
Meme değiştirirken ya da biberon yarılandığında bebeğinize düzenli geğirme molaları verin. Bebeğiniz emmeyi vaktinden önce kesiyorsa yine geğirme molası verin. Çünkü bebeğinizin karnını dolduran yemek değil, gaz olabilir.
Zamanla bebeğinizin emişinde değişiklikler olabilir. Önceleri 3-4 saatte bir beslenen bebek zamanla daha sık ya da daha seyrek emmek isteyebilir. Bu sizi endişelendirmesin. Sütünüzün azaldığını ya da bittiğini düşünmeyin. Bir kuyunun tam tersine süt rezervi düzenli kullanılmakla kurumaz. Hatta bebeğiniz emdikçe göğsünüz süt üretir. Bebeğinizi memenize daha sık yönelten olay büyüme veya iştah artışıdır. İştah artışı en çok üçüncü haftada, altıncı haftada ve üçüncü ayda görülür. Bazen daha önceden geceleri uyuyan bebek, büyümesi hızlandığı için uyanıp emmek ister. Bu durumda, bebeğin iştahı annedeki süt yapımını sürekli arttırarak ihtiyacını karşılayacaktır. Böyle durumlarda sadece rahatlayın ve bebeğinizin ihtiyacına karşılık vermeye çalışın. Bebeğin iştahını karşılamak için mama vermeye başlamayın, çünkü birden emzirmeyi kesmeniz süt miktarını azaltır. Bu durumda bebek, daha kolay emeceği biberona yönelir. Eğer işe geri dönmeniz gerekiyorsa, bu bebeğinizi 8-10 saat emziremeyeceksiniz demektir. Bu süt üretiminizi azaltır. Bunu önlemenin yolu bebek yanınızda olmadığı zamanlarda en az 3 saatte bir sütünüzü sağmanızdır.
Bebeğinizin bakımı
Bebeğe banyo yaptırmak:
Bebek tamamen kirlenmediği sürece günlük banyo yaptırmak gerekmez. Bez değişimi sırasında ve beslenmelerden sonra yerel temizlik yapmak zaten onun için yeterli . Bebeğiniz banyodan hoşlanıyorsa her gün yıkayabilirsiniz. Banyodan hoşlanmayan bebeklere haftada iki-üç kere banyo yaptırılabilirsiniz. Günlük olarak kritik yerlerin (yüz, boyun, kafa, popo) süngerle silinmesi banyoların arasındaki dönemlerde iyi olur.
Banyo için günün herhangi bir saati uygun olabilir ama yatmadan önce yaptırılan banyo bebeğin gevşemesini sağlayarak uykuya hazırlık aşamasını oluşturur.
Öğünlerden hemen önce ve hemen sonra bebeğinize banyo yaptırmayın. Karnı doluyken bebeğe banyo yaptırmak, kusmasına sebep olabilir. Karnı açken de olaya katılmak istemeyebilir. Bu durumda onu rahat bırakın, asla zorlamayın.
Taşınabilir bir küvet alın. Bebeği yıkarken çalışma alanınız sizi kısıtlamasın.
Bebeğin rahatı için özellikle ilk aylarda banyo yaptırırken tüm fanları ve klimaları kapatın; odanın sıcak olmasını sağlayın (22-25 derece).
Bebeğinizin küvet banyosuna hazır hale gelmesi göbek kordonu iyileştikten sonra. Bu da doğumdan 1-4 hafta sonra anl----- geliyor.
Bebeği yıkamadan önce suyun sıcaklığının uygun olmasına ve bebeğin doğuştan gelen düşme korkusunu gidermek için onu sıkı tutmaya özen gösterin.
Bebek küvetine 5 cm kadar su koyun ve suyun sıcaklığını dirseğinizle kontrol edin. Küvete sabun yada banyo köpüğü koymayın bunlar bebeğinizin cildini kurutabilir. Bebeğinizi tamamen soyduktan sonra yavaş yavaş suya daldırın ve ürkme refleksini önlemek için onu sıkı tutun. Nazik bir şekilde en kirli yerlerinden başlayarak bebeğinizi bebe sabunu ile sabunlayın.
Bebeğin gözleri için ayrı steril pamuklar kullanın. Daha sonra temiz bir yıkama beziyle bebeğinizi durulayın. Bebeği havluya sarın ve küçük dokunuşlarla kurulayın.
Bebeğin gazını çıkarma:
Bebeğinizin meme veya biberonla süt emerken yuttuğu şey sadece süt değil, elbette. Besleyici sıvı ile beraber hava da yutuyor ve bebek öğününü tamamladığında bu gazdan rahatsız olabiliyor. Bu nedenle meme emilirken her 5 dakikada bir veya biberonla beslenirken ara sıra bebeğin gazının çıkarın. Bunun yapılması için üç yol var:
Omzunuza dayayın.
Yüzü yana bakacak şekilde kucaginiza yatirin.
Dik oturtun.
Bunların hepsini deneyerek hangisinin en iyi yol olduğunu bulmanız mümkün. Hafif vuruşlar veya sırtını ovalama çoğu bebeğin gazını çıkarmak için yeterli. Ancak bazıları için daha kuvvetli dokunuşlar gerekebiliyor.
Omzunuza dayama: Bebeği omzunuzda sıkıca tutun ve bir elinizle poposundan kavrayarak diğer elinizle sırtına hafifçe vurun. Bu yöntem birçok bebekte en iyi sonucu veren tutuş biçimidir. Ancak temiz bir havlu ile omzunuzu korumayı unutmayın.
Yüzü yana bakacak şekilde kucaga yatırma: Bebeği yüzü bir bacağınızın üstünde yana bakacak, midesi diğer bacağınızın üstünde olacak şekilde kucağınıza yatırın. Bir elinizle bebeği sıkıca kavrayın ve diğeri ile hafifçe sırtına vurun.
Dik oturtma: Bebeğinizi kafası öne eğik olacak şekilde kucağınıza oturtun ve bebeği koltuk altından tutarken bir elinizle göğüs bölgesine destek yapın. Bebeğin sırtını bu şekilde ovalayın.
Bebeğin bezlenmesi:
Özellikle ilk aylarda bebeğiniz bez değişikliğine sık sık ihtiyaç duyar. Hem bebeğiniz hem de sizin için angarya olsa da, en azından öğünlerden önce ve sonra bez değiştirmenizde yarar var. Böylece bebeğinizin pişik ve tahriş oluşumunu önleyebilirsiniz. Bebeğin bezini değiştirmek için uyuyan bebeğinizi kaldırmanız gerekli değil ve bebek çok ıslak ve rahatsız olmadığı sürece gece boyunca olan beslenmeler sırasında bezi değiştirmeniz için bir sebep yok. Böyle yaptığınız takdirde bebeğinizin uykusu bölünebilir ve bir daha uykuya dalması zor olabilir.
Bebeğinizin bezini değiştirirken dikkat edilmesi gerekenler:
Gereken her şeyin elinizin altında bulunmasını sağlayın. (temiz bez, ıslak mendil, kurulama havlusu, temiz bir ıslak bez)
Ellerinizi bez değiştirmeye başlamadan önce yıkayın.
Bebeğinizin altına koruyucu örtü serin ve bebeğinizi altını değiştirirken hiç yalnız bırakmayın.
Bebeğin bezini çözün. Eğer dışkı varsa bu bezle temizleyin. Bebeğin ön tarafını sıcak su veya temizleme bezi ile temizleyin, tüm kıvrımlara ulaşmaya çalışın. Sonra bacaklarını kaldırın ve poposunu temizleyin; kirlenmiş bezi kaydırarak bebeğin altından alın ve temiz bezi altına koyun. Su kullanmışsanız bebeği yumuşak bir havlu ile kurulayın.
Bezleri hijyene uygun şekilde atın. Eger katı dışkı varsa bunları tuvalete atın.
Tırnak kesme:
Yeni doğan bebeğin tırnaklarını kesmek çoğu anneyi endişelendiriyor. Ancak bebeğin kendi yüzünü çizmesi riskine karşı bunu yapmak zorundasınız.
Bebeğinizin tırnaklarını kesmeniz en az kağıt kesmek kadar kolay, aslında. Zor olan tırnak keserken bebeği sabit pozisyonda tutmak. Bebek derin uyuyorsa ve bebeği uyandırmaktan çekinmiyorsanız, bebeğinizin tırnaklarını uyku sırasında kesmeye çalışın. Bebek uyanıksa siz tırnaklarını keserken bebeği tutan birinin olmasını sağlayın. Her zaman yuvarlak uçlu ve bebeklere özel kesme aleti kullanın. Son seçenek olarak kesme aleti kullanamıyorsanız, anne dişleri ile bebeğinin tırnkalarını kesebilir.
Göbek kordonu kalıntısı bakımı:
Doğumdan birkaç gün sonra kordon kalıntısı kararır ve 7-10 gün sonra düşer. Bölgenin hava almasını sağlayarak ve kuru olmasına dikkat ederek iyileşmeyi hızlandırın.
Bölgenin enfeksiyon kapmasını önlemek için dikkat etmeniz gerekenler:
Bebeği bezlerken bezin ön tarafını aşağıya doğru kıvırıp bölgenin hava almasını sağlayın ve idrar ile teması önleyin.
Küvette banyo yaptırmayın ve kordon düşene kadar göbeği ıslatmayın.
Kordonu alkol ile silin. Bu kordonun temiz ve kuru kalmasını sağlar.
Göbek etrafındaki bölge kızarır veya bir sızıntı olursa doktora danışın.
İyot içeren antiseptikleri doktorunuza sorarak kullanın çünkü bu maddelerde bulunan iyod ciltten emilerek tiroid (guatr) hormonlarını baskılayabilir.
1. AY
Düz bir yüzeye yatırıldığında kafasını kısa süreyle kaldırabilir.
Yüze odaklanabilir.
Çıngırağa bir şekilde yanıt verir (ağlayarak veya sakinleşerek).
Yüzünün 15 cm üzerinde yay şeklinde hareket ettirilen nesneyi orta hattın ötesine kadar takip edebilir.
Ağlama dışında sesler çıkarabilir.
Sizin gülüşünüze gülüşle yanıt verebilir.
Kendiliğinden gülmeye başlayabilir
Bebeğiniz bunlardan birini ya da daha fazlasını yapamıyorsa doktorunuza bu konuya açmanızda fayda vardır. Genelde sonradan normale dönüş gözleniyor. Prematüre bebeklerin bu olgunluğa normal doğanlardan daha geç ulaştığını aklınızdan çıkarmayın.
Bebeğinizin bu ayki beslenmesi
Bebeğinizi başarılı bir şekilde emzirmeniz için bazı ipuçları...
Odadaki kalabalığı azaltın. Siz ve bebeğiniz bu erken dönemlerde emzirme seanslarına konsantre olmalısınız ve mümkün olduğunca az konuk ağırlamalısınız.
Bez değişikliği yapın. Temiz bir bez beslenme saatini daha rahat bir hale getirir ve hemen sonra bez değiştirme ihtiyacını ortadan kaldırır. Ancak geceleri gerekmediği sürece bez değiştirmeyin. Bu tip bir müdahale bebeğin uykusuna dönmesini güçleştirir.
Rahat bir pozisyon bulun. Kas ve yaygın vücut ağrıları büyümekte olan bebeği taşıyan yeni anne babalar için bir meslek hastalığı sayılabilir. Bebeği memeyle ya da biberonla beslemeye başlamadan önce sırtınıza ve bebeğin altında kalan kolunuzun altına yeterli destek sağlayarak konforunuzu sağlamaya çalışın.
Bebeği rahatlatın. Bebeği çok sıkı sarmalamışsanız beslenme sırasında gevşetin.
Çığlık atan bebeği sakinleştirin. Bu şekilde bebek emme olayına konsantre olamaz. Yumuşak bir şarkı söylemeyi ya da biraz sallamayı deneyin. Sesiniz kötüyse bile aldırmayın!
Bebeğinize ellerinizle, gözlerinizle ve sesinizle sarılın ve okşayın. Öğünlerin sadece bebeğinizin günlük besin ihtiyaçlarının değil aynı zamanda anne sevgisi ihtiyacını karşıladığını da unutmayın.
Meme değiştirirken ya da biberon yarılandığında bebeğinize düzenli geğirme molaları verin. Bebeğiniz emmeyi vaktinden önce kesiyorsa yine geğirme molası verin. Çünkü bebeğinizin karnını dolduran yemek değil, gaz olabilir.
Zamanla bebeğinizin emişinde değişiklikler olabilir. Önceleri 3-4 saatte bir beslenen bebek zamanla daha sık ya da daha seyrek emmek isteyebilir. Bu sizi endişelendirmesin. Sütünüzün azaldığını ya da bittiğini düşünmeyin. Bir kuyunun tam tersine süt rezervi düzenli kullanılmakla kurumaz. Hatta bebeğiniz emdikçe göğsünüz süt üretir. Bebeğinizi memenize daha sık yönelten olay büyüme veya iştah artışıdır. İştah artışı en çok üçüncü haftada, altıncı haftada ve üçüncü ayda görülür. Bazen daha önceden geceleri uyuyan bebek, büyümesi hızlandığı için uyanıp emmek ister. Bu durumda, bebeğin iştahı annedeki süt yapımını sürekli arttırarak ihtiyacını karşılayacaktır. Böyle durumlarda sadece rahatlayın ve bebeğinizin ihtiyacına karşılık vermeye çalışın. Bebeğin iştahını karşılamak için mama vermeye başlamayın, çünkü birden emzirmeyi kesmeniz süt miktarını azaltır. Bu durumda bebek, daha kolay emeceği biberona yönelir. Eğer işe geri dönmeniz gerekiyorsa, bu bebeğinizi 8-10 saat emziremeyeceksiniz demektir. Bu süt üretiminizi azaltır. Bunu önlemenin yolu bebek yanınızda olmadığı zamanlarda en az 3 saatte bir sütünüzü sağmanızdır.
Bebeğinizin bakımı
Bebeğe banyo yaptırmak:
Bebek tamamen kirlenmediği sürece günlük banyo yaptırmak gerekmez. Bez değişimi sırasında ve beslenmelerden sonra yerel temizlik yapmak zaten onun için yeterli . Bebeğiniz banyodan hoşlanıyorsa her gün yıkayabilirsiniz. Banyodan hoşlanmayan bebeklere haftada iki-üç kere banyo yaptırılabilirsiniz. Günlük olarak kritik yerlerin (yüz, boyun, kafa, popo) süngerle silinmesi banyoların arasındaki dönemlerde iyi olur.
Banyo için günün herhangi bir saati uygun olabilir ama yatmadan önce yaptırılan banyo bebeğin gevşemesini sağlayarak uykuya hazırlık aşamasını oluşturur.
Öğünlerden hemen önce ve hemen sonra bebeğinize banyo yaptırmayın. Karnı doluyken bebeğe banyo yaptırmak, kusmasına sebep olabilir. Karnı açken de olaya katılmak istemeyebilir. Bu durumda onu rahat bırakın, asla zorlamayın.
Taşınabilir bir küvet alın. Bebeği yıkarken çalışma alanınız sizi kısıtlamasın.
Bebeğin rahatı için özellikle ilk aylarda banyo yaptırırken tüm fanları ve klimaları kapatın; odanın sıcak olmasını sağlayın (22-25 derece).
Bebeğinizin küvet banyosuna hazır hale gelmesi göbek kordonu iyileştikten sonra. Bu da doğumdan 1-4 hafta sonra anl----- geliyor.
Bebeği yıkamadan önce suyun sıcaklığının uygun olmasına ve bebeğin doğuştan gelen düşme korkusunu gidermek için onu sıkı tutmaya özen gösterin.
Bebek küvetine 5 cm kadar su koyun ve suyun sıcaklığını dirseğinizle kontrol edin. Küvete sabun yada banyo köpüğü koymayın bunlar bebeğinizin cildini kurutabilir. Bebeğinizi tamamen soyduktan sonra yavaş yavaş suya daldırın ve ürkme refleksini önlemek için onu sıkı tutun. Nazik bir şekilde en kirli yerlerinden başlayarak bebeğinizi bebe sabunu ile sabunlayın.
Bebeğin gözleri için ayrı steril pamuklar kullanın. Daha sonra temiz bir yıkama beziyle bebeğinizi durulayın. Bebeği havluya sarın ve küçük dokunuşlarla kurulayın.
Bebeğin gazını çıkarma:
Bebeğinizin meme veya biberonla süt emerken yuttuğu şey sadece süt değil, elbette. Besleyici sıvı ile beraber hava da yutuyor ve bebek öğününü tamamladığında bu gazdan rahatsız olabiliyor. Bu nedenle meme emilirken her 5 dakikada bir veya biberonla beslenirken ara sıra bebeğin gazının çıkarın. Bunun yapılması için üç yol var:
Omzunuza dayayın.
Yüzü yana bakacak şekilde kucaginiza yatirin.
Dik oturtun.
Bunların hepsini deneyerek hangisinin en iyi yol olduğunu bulmanız mümkün. Hafif vuruşlar veya sırtını ovalama çoğu bebeğin gazını çıkarmak için yeterli. Ancak bazıları için daha kuvvetli dokunuşlar gerekebiliyor.
Omzunuza dayama: Bebeği omzunuzda sıkıca tutun ve bir elinizle poposundan kavrayarak diğer elinizle sırtına hafifçe vurun. Bu yöntem birçok bebekte en iyi sonucu veren tutuş biçimidir. Ancak temiz bir havlu ile omzunuzu korumayı unutmayın.
Yüzü yana bakacak şekilde kucaga yatırma: Bebeği yüzü bir bacağınızın üstünde yana bakacak, midesi diğer bacağınızın üstünde olacak şekilde kucağınıza yatırın. Bir elinizle bebeği sıkıca kavrayın ve diğeri ile hafifçe sırtına vurun.
Dik oturtma: Bebeğinizi kafası öne eğik olacak şekilde kucağınıza oturtun ve bebeği koltuk altından tutarken bir elinizle göğüs bölgesine destek yapın. Bebeğin sırtını bu şekilde ovalayın.
Bebeğin bezlenmesi:
Özellikle ilk aylarda bebeğiniz bez değişikliğine sık sık ihtiyaç duyar. Hem bebeğiniz hem de sizin için angarya olsa da, en azından öğünlerden önce ve sonra bez değiştirmenizde yarar var. Böylece bebeğinizin pişik ve tahriş oluşumunu önleyebilirsiniz. Bebeğin bezini değiştirmek için uyuyan bebeğinizi kaldırmanız gerekli değil ve bebek çok ıslak ve rahatsız olmadığı sürece gece boyunca olan beslenmeler sırasında bezi değiştirmeniz için bir sebep yok. Böyle yaptığınız takdirde bebeğinizin uykusu bölünebilir ve bir daha uykuya dalması zor olabilir.
Bebeğinizin bezini değiştirirken dikkat edilmesi gerekenler:
Gereken her şeyin elinizin altında bulunmasını sağlayın. (temiz bez, ıslak mendil, kurulama havlusu, temiz bir ıslak bez)
Ellerinizi bez değiştirmeye başlamadan önce yıkayın.
Bebeğinizin altına koruyucu örtü serin ve bebeğinizi altını değiştirirken hiç yalnız bırakmayın.
Bebeğin bezini çözün. Eğer dışkı varsa bu bezle temizleyin. Bebeğin ön tarafını sıcak su veya temizleme bezi ile temizleyin, tüm kıvrımlara ulaşmaya çalışın. Sonra bacaklarını kaldırın ve poposunu temizleyin; kirlenmiş bezi kaydırarak bebeğin altından alın ve temiz bezi altına koyun. Su kullanmışsanız bebeği yumuşak bir havlu ile kurulayın.
Bezleri hijyene uygun şekilde atın. Eger katı dışkı varsa bunları tuvalete atın.
Tırnak kesme:
Yeni doğan bebeğin tırnaklarını kesmek çoğu anneyi endişelendiriyor. Ancak bebeğin kendi yüzünü çizmesi riskine karşı bunu yapmak zorundasınız.
Bebeğinizin tırnaklarını kesmeniz en az kağıt kesmek kadar kolay, aslında. Zor olan tırnak keserken bebeği sabit pozisyonda tutmak. Bebek derin uyuyorsa ve bebeği uyandırmaktan çekinmiyorsanız, bebeğinizin tırnaklarını uyku sırasında kesmeye çalışın. Bebek uyanıksa siz tırnaklarını keserken bebeği tutan birinin olmasını sağlayın. Her zaman yuvarlak uçlu ve bebeklere özel kesme aleti kullanın. Son seçenek olarak kesme aleti kullanamıyorsanız, anne dişleri ile bebeğinin tırnkalarını kesebilir.
Göbek kordonu kalıntısı bakımı:
Doğumdan birkaç gün sonra kordon kalıntısı kararır ve 7-10 gün sonra düşer. Bölgenin hava almasını sağlayarak ve kuru olmasına dikkat ederek iyileşmeyi hızlandırın.
Bölgenin enfeksiyon kapmasını önlemek için dikkat etmeniz gerekenler:
Bebeği bezlerken bezin ön tarafını aşağıya doğru kıvırıp bölgenin hava almasını sağlayın ve idrar ile teması önleyin.
Küvette banyo yaptırmayın ve kordon düşene kadar göbeği ıslatmayın.
Kordonu alkol ile silin. Bu kordonun temiz ve kuru kalmasını sağlar.
Göbek etrafındaki bölge kızarır veya bir sızıntı olursa doktora danışın.
İyot içeren antiseptikleri doktorunuza sorarak kullanın çünkü bu maddelerde bulunan iyod ciltten emilerek tiroid (guatr) hormonlarını baskılayabilir.