Emzirme devri validenin hamilelikte aldığı kiloları atabilmesi için bahşedilen en güzel süreçtir. Ana sütünün oluşabilmesi için vücut ortalama günlük 600- 700 kalori üzere bir güç harcar. Bu yakımı bir saat koştuğunuz da bile sağlayamazsınız.
Emzirme yerküreye yeni gelen bir bebek için çok kıymetlidir. Ana sütü yerküre yaratıldığı andan itibaren taklit edilmeye çalışılan fakat tam mealiyle taklit edilemeyen bir besindir. Her validenin sütü kendi bebeğine kişiseldir. Emzirme bebeğin sağlıklı gelişimi ve ruhsal doygunluğu için tevellüdü takiben birinci yarım saat içinde gerçekleşmelidir. Bu birinci süt kolosturum dediğimiz halk arasında ağız sütü diye isimlendirilen bebeğimizin birinci aşısı niteliğini taşıyan bir süttür, bu nedenle çok kıymetlidir. Olağana müdahale olarak gerçekleşen sezaryenle tevellüt gerçekleşse bile bebek birinci yarım saatte anaya emzirme için getirilmelidir. Ana kendinde değilse bile bebek hemşiresi bu bahiste bebeğe yardımcı olarak onun anayı emmesini sağlar. Emmenin başlaması ile süt salgısı da artma eğilimine girecektir.
Ana sütü oluşumu için ananın yediği besinler kullanılır. Hamilelikte aldığı kiloyu atması için en güzel süreç olan bu devrin tam aksisi bir duruma çevrilmesi devletimizde kaçınılmaz olabiliyor. Bu noktada etraf faktörü değer kazanır. Çevresel basınç ve teklifler validenin bu mevzuda başının karışmasına ve bu periyodun çok kilo alımı ile sonuçlanmasına yol açmaktadır. Ana sütü görülmediği için validelerimiz tarafından daima tasa yaratır. Sanki sütüm kâfi mi diye? Halbuki bunu anlamanın kolay bir yolu var. Bebeğiniz büyüme eğrisinin altında kalmıyorsa ( yük kazanımı varsa) ve günde 5–6 bez kirletiyorsa sütünüz bebeğinize yetiyordur. Telaş etmeniz gereksizdir. Birinci altı ay bebeğinize yalnızca ana sütü vermeniz kafidir. Bebeğiniz sizi bir acıktığı bir de susadığı için emer. Yani su dâhil bebeğin bütün muhtaçlıkları ana sütünde vardır. Ana sütünde olmayan D ve K vitamini evlat tabibi tarafından ek olarak gereken ölçüde verilir.
Emzirme ananın hamilelikte aldığı kiloları atması için en yeterli süreçtir demiştik; bu süreçte ananın beslenmesi düzgün değilse bu sefer validenin depoları kullanılacağı için ananın bu devirde de sağlıklı beslenmesi değerlidir. Validenin depoları kullanıldığı takdirde ananın sıhhati bozulma tehdidine girecektir. Ör: en yalın olarak ana sağlıklı dişlerini bile kaybedebilir.
Emzikli hatunlarda güç gereksinimi hesaplanırken kişinin özellikleri dikkate alınmalıdır. Veladet aralıları sık mı? Zira sık veladet yapmaya bağlı depolarında azalma eğilimi olabilir, enfeksiyon sıklığı, ehliyetsiz beslenmenin var olması ve seviyesi ve fizikî aktivite durumu dikkate alınarak alınması gereken güç seviyesi hesaplanmalıdır. Emziren bir bayanın aldığı kuvvetin tamamı süt oluşumu için harcanmamakta bir ölçü vücut dokuları da kullanılmaktadır. Sağlıklı bir ana günde ortalama 700- 800 ml süt salgılamaktadır. Bunun için gereken gücün üçte biri depolardan geri kalanı da günlük tüketimlerinden karşılanır. Yani ana sütünün verimi ve validenin kendi sıhhati için emzirme periyodunda beslemeye dikkat etmek ve birinci altı ay içinde zayıflama diyeti uygulamamak gerekmektedir. Zayıflama tasası ile yapılan yanlışlar süt oluşum seviyesini tesirler. Altıncı aydan sonra ama ek besinlere başladıktan sonra haftada yarım kilo verilecek biçimde fakat sağlıklı beslenmenin dikkate alınarak hazırlanan bir beslenme süreci değerlidir.
Ehliyetli seviyede süt salınabilmesi için günde 3 litre likit alımı kıymetlidir. Bu sıvının en az 8- 10 bardağı su olmak zorundadır. Geri kalan kısmı ise süt, ayran, komposto, hoşaf, taze sıkılmış meyve suları yahut zerzevat suları, limonata, loğusa şerbeti , çok açık çay yada papatya rezene üzere çaylardan sağlanabilir.
Kansızlık memleketimizde bayanlarda değerli bir sorun olup hamilelikte ve emzirme sürecinde de değerlidir. Kansızlık derdinin gelişmemesi için çay öğünlerden bir saat evvel yahut sonra tüketilmeli mümkünse açık tercih edilmelidir.
Bebeğinizin mide kapasitesi şimdi küçük olduğu için ve dış yerküreye armoni sağlamaya çalışırken çabuk yorulacağı için sabırlı olmanız gerekmektedir. Uykuya dalsa bile yanağını hafifçe okşadığınız hengam uykusunun içinde bile olsa emmeye devam edecektir. Unutmayın bebeğiniz emdikçe sütünüz artacaktır. Sezaryen veladet sonrası süt gelişi biraz problem yaratabilir. Ancak ananın emzirmeye istekli olması bile süt oluşumu için değerlidir.
Gece emzirmesi süt oluşumunu artırır, validenin uykusunun daha kaliteli olmasını sağlar.
Her emzirme sonrası likit almaya mahsusen bir ölçü su içmeye ihtimam şovunuz.
Emzirme sürecinde alkol, sigara ve kafeinli- gazlı içecekler tüketilmemelidir. Bunlar süt oluşumunu olumsuz etiler.
Soğan, sarımsak, karnabahar, lahana, kuru baklagiller, brokoli üzere besinler gaz yapıcı özellikleri ve ana sütünün tadını değiştirebilme özelikleri nedeni ile dikkatli tüketilmelidir. Birtakım bebekler bunların yarattığı tat farklılığını fark etmekte kimileri ise fark etmemektedirler. Bu usul besinleri tükettikten sonra bebekte gaz şikayetlerine ve emmeyi ret etme durumuna bakarak bu besinleri tüketmeye devam edebilir yada kesebilirsiniz.
Süt oluşum sürecinde günlük protein gereksiniminizin karşılanmasında bitkisel protein kaynaklarının dışında hayvansal protein de kıymetlidir. Zira ilerleyen süreçte daha sonraki gebelikleriniz için bebeğin dimağ gelişimi ana karnında başlaması nedeni ile ve ana sıhhatini da korumak ismine emziren bayanın tüketimlerine ek olarak 1 yumurta ve 2 su bardağı süt yahut yoğurt eklemek ile günlük gereksinimi karşılanmış olur.
Günde 5-7 porsiyon taze zerzevat ve meyve kesinlikle tüketilmelidir. Yalnız bunların mevsimsel eserlerden seçilmesi değerlidir.
Salam, sosis, sucuk, jambon üzere ek unsuru içeren baharat ve tuz yoğunluğu çokça olan bu üslup besinler, konserve besinlerden uzak durmak daha sağlıklıdır.
Kalsiyum istikametinden varlıklı olan süt, yoğurt, peynir her gün kesinlikle tüketilmelidir.
Sağlıklı beslenme için her besin gurubundan günlük olarak kâfi ve istikrarlı olarak almak gerekir. Kabaca bu periyotta;
Süt- yoğurt 2-3 su bardağı (400-600 ml)
Peynir 2 kibrit kutusu kadar( 60 gr)
Et, tavuk, balık 3-4 porsiyon
Yumurta, kuru baklagiller 1 porsiyon
Taze zerzevat ve meyveler 5-7 porsiyon
Tahıllar
Ekmek 4-6 dilim
Pirinç, bulgur, makarna vb hiç yahut 2-3 porsiyon
Emzirirken bebeği yanlışsız durumda tutmak değerlidir. Göğse makas hareketi yapmak süt kanallarının tıkanmasına yol açabilir.
Ana rahat olmalıdır. Uzun mühlet oturmaktan yorulduysa yatar durumda emzirmeye devam edilebilir. Yorgunluk süt oluşumunu olumsuz etkileyen bir durumdur. Süt veren bir ana dinlenmeye ihtimam göstermelidir. Bebeğin ağzına birkaç damla süt damlatılarak tadını alması emmeyi başlatır. Bebeğin burun deliklerinin tıkalı olmamasına dikkat etmek gerekir.
Göğüs büyüklüğü yahut küçüklüğü süt oluşumu için kıymetli değildir.
Süt oluşumu için çok çokça şekerli besin ve tatlı tüketmeye gerek yoktur. Bu size kilo katmanın dışında öteki bir şey yapmaz. Tatlı tüketmek istediğinizde sütlü tatlılar, kurutulmuş meyveler yahut meyve tatlıları tercih edilebilir.
Bebek her ağladığında emzirilmelidir, zira bebek altını kirletmenin dışında bir acıktığı bir de susadığı için anayı emer. Doymadığı tasası ile ek besinlere erken başlamak bebeğin gelişimi ve süt oluşumu için olumsuz bir durumdur.
Bebek bir memeyi emip yeterlice boşalttıktan sonra 2. göğüs verilmelidir. Ölçüsüz gergin tam boşaltılamayan göğüste süt imalatı durabilir.Meme başında sorun varsa mastit (meme başı iltihabı) üzere sağılarak ana sütü bebeğe bu formda verilebilir. Sağılan sütler, kapağı ve şişesi5 dakika kaynatılarak mikroplardan arındırılmış cam kavanozlarla saklanmalıdır. Sağılmış sütü ana 15 oC’ de 24 saat, 19- 22 oC de 10 saat, 25 oC de 8 saat saklanabilir. 0- 4 oC de dondurulduğunda 8 gün içinde kullanılmalıdır. Buzdolabından munfasıl kapaklı bir dondurucu bölmede 3–4 ay saklanabilir. Sürekli 0 oC de çalışan derin dondurucuda 6 ay ve daha uzun vade saklanabilir. Saklanan sütler bebeğe verilmeden evvel, kavanoz içinde sıcak suda bekletilerek (benmari usulü) ısıtılmalıdır.
Emzik verirseniz de bunu şekerli su ya da reçel vb şekerli azıklara batırıp vermeyiniz.
Ana sütünü bebek ek besinlere başlasa bile iki yaşına kadar vermeye devam ediniz.
Emzirmenin ana sıhhatine ekleri ise; anayı göğüs kanseri riskinden uzak fiyat, veladet sonrası depresyonunu önler, kanama riskini azaltır, rahmin eski haline çabuk dönmesine yardımcı olur. Ana ile bebek arasında güçlü ve rahatlatıcı bir bağ kurulmasını sağlar.
Kaynaklar:
1.Köksal G.,Gökmen H. Evlat Hastalıklarında Beslenme Hatipoğlu Yayınları, 2000
2. Samur G., T.C. Sıhhat Bakanlığı Temel Sıhhat Hizmetleri Umumî Müd. Azık Güvenliği Daire Baş. Gebe ve Emziklilik Periyodunda Beslenme, Ekim 2006
3. Gökçay G.,Garipağaoğlu M., Çocukluk ve Ergenlikte Beslenme Saga yayınları, 2002
Emzirme yerküreye yeni gelen bir bebek için çok kıymetlidir. Ana sütü yerküre yaratıldığı andan itibaren taklit edilmeye çalışılan fakat tam mealiyle taklit edilemeyen bir besindir. Her validenin sütü kendi bebeğine kişiseldir. Emzirme bebeğin sağlıklı gelişimi ve ruhsal doygunluğu için tevellüdü takiben birinci yarım saat içinde gerçekleşmelidir. Bu birinci süt kolosturum dediğimiz halk arasında ağız sütü diye isimlendirilen bebeğimizin birinci aşısı niteliğini taşıyan bir süttür, bu nedenle çok kıymetlidir. Olağana müdahale olarak gerçekleşen sezaryenle tevellüt gerçekleşse bile bebek birinci yarım saatte anaya emzirme için getirilmelidir. Ana kendinde değilse bile bebek hemşiresi bu bahiste bebeğe yardımcı olarak onun anayı emmesini sağlar. Emmenin başlaması ile süt salgısı da artma eğilimine girecektir.
Ana sütü oluşumu için ananın yediği besinler kullanılır. Hamilelikte aldığı kiloyu atması için en güzel süreç olan bu devrin tam aksisi bir duruma çevrilmesi devletimizde kaçınılmaz olabiliyor. Bu noktada etraf faktörü değer kazanır. Çevresel basınç ve teklifler validenin bu mevzuda başının karışmasına ve bu periyodun çok kilo alımı ile sonuçlanmasına yol açmaktadır. Ana sütü görülmediği için validelerimiz tarafından daima tasa yaratır. Sanki sütüm kâfi mi diye? Halbuki bunu anlamanın kolay bir yolu var. Bebeğiniz büyüme eğrisinin altında kalmıyorsa ( yük kazanımı varsa) ve günde 5–6 bez kirletiyorsa sütünüz bebeğinize yetiyordur. Telaş etmeniz gereksizdir. Birinci altı ay bebeğinize yalnızca ana sütü vermeniz kafidir. Bebeğiniz sizi bir acıktığı bir de susadığı için emer. Yani su dâhil bebeğin bütün muhtaçlıkları ana sütünde vardır. Ana sütünde olmayan D ve K vitamini evlat tabibi tarafından ek olarak gereken ölçüde verilir.
Emzirme ananın hamilelikte aldığı kiloları atması için en yeterli süreçtir demiştik; bu süreçte ananın beslenmesi düzgün değilse bu sefer validenin depoları kullanılacağı için ananın bu devirde de sağlıklı beslenmesi değerlidir. Validenin depoları kullanıldığı takdirde ananın sıhhati bozulma tehdidine girecektir. Ör: en yalın olarak ana sağlıklı dişlerini bile kaybedebilir.
Emzikli hatunlarda güç gereksinimi hesaplanırken kişinin özellikleri dikkate alınmalıdır. Veladet aralıları sık mı? Zira sık veladet yapmaya bağlı depolarında azalma eğilimi olabilir, enfeksiyon sıklığı, ehliyetsiz beslenmenin var olması ve seviyesi ve fizikî aktivite durumu dikkate alınarak alınması gereken güç seviyesi hesaplanmalıdır. Emziren bir bayanın aldığı kuvvetin tamamı süt oluşumu için harcanmamakta bir ölçü vücut dokuları da kullanılmaktadır. Sağlıklı bir ana günde ortalama 700- 800 ml süt salgılamaktadır. Bunun için gereken gücün üçte biri depolardan geri kalanı da günlük tüketimlerinden karşılanır. Yani ana sütünün verimi ve validenin kendi sıhhati için emzirme periyodunda beslemeye dikkat etmek ve birinci altı ay içinde zayıflama diyeti uygulamamak gerekmektedir. Zayıflama tasası ile yapılan yanlışlar süt oluşum seviyesini tesirler. Altıncı aydan sonra ama ek besinlere başladıktan sonra haftada yarım kilo verilecek biçimde fakat sağlıklı beslenmenin dikkate alınarak hazırlanan bir beslenme süreci değerlidir.
Ehliyetli seviyede süt salınabilmesi için günde 3 litre likit alımı kıymetlidir. Bu sıvının en az 8- 10 bardağı su olmak zorundadır. Geri kalan kısmı ise süt, ayran, komposto, hoşaf, taze sıkılmış meyve suları yahut zerzevat suları, limonata, loğusa şerbeti , çok açık çay yada papatya rezene üzere çaylardan sağlanabilir.
Kansızlık memleketimizde bayanlarda değerli bir sorun olup hamilelikte ve emzirme sürecinde de değerlidir. Kansızlık derdinin gelişmemesi için çay öğünlerden bir saat evvel yahut sonra tüketilmeli mümkünse açık tercih edilmelidir.
Bebeğinizin mide kapasitesi şimdi küçük olduğu için ve dış yerküreye armoni sağlamaya çalışırken çabuk yorulacağı için sabırlı olmanız gerekmektedir. Uykuya dalsa bile yanağını hafifçe okşadığınız hengam uykusunun içinde bile olsa emmeye devam edecektir. Unutmayın bebeğiniz emdikçe sütünüz artacaktır. Sezaryen veladet sonrası süt gelişi biraz problem yaratabilir. Ancak ananın emzirmeye istekli olması bile süt oluşumu için değerlidir.
Gece emzirmesi süt oluşumunu artırır, validenin uykusunun daha kaliteli olmasını sağlar.
Her emzirme sonrası likit almaya mahsusen bir ölçü su içmeye ihtimam şovunuz.
Emzirme sürecinde alkol, sigara ve kafeinli- gazlı içecekler tüketilmemelidir. Bunlar süt oluşumunu olumsuz etiler.
Soğan, sarımsak, karnabahar, lahana, kuru baklagiller, brokoli üzere besinler gaz yapıcı özellikleri ve ana sütünün tadını değiştirebilme özelikleri nedeni ile dikkatli tüketilmelidir. Birtakım bebekler bunların yarattığı tat farklılığını fark etmekte kimileri ise fark etmemektedirler. Bu usul besinleri tükettikten sonra bebekte gaz şikayetlerine ve emmeyi ret etme durumuna bakarak bu besinleri tüketmeye devam edebilir yada kesebilirsiniz.
Süt oluşum sürecinde günlük protein gereksiniminizin karşılanmasında bitkisel protein kaynaklarının dışında hayvansal protein de kıymetlidir. Zira ilerleyen süreçte daha sonraki gebelikleriniz için bebeğin dimağ gelişimi ana karnında başlaması nedeni ile ve ana sıhhatini da korumak ismine emziren bayanın tüketimlerine ek olarak 1 yumurta ve 2 su bardağı süt yahut yoğurt eklemek ile günlük gereksinimi karşılanmış olur.
Günde 5-7 porsiyon taze zerzevat ve meyve kesinlikle tüketilmelidir. Yalnız bunların mevsimsel eserlerden seçilmesi değerlidir.
Salam, sosis, sucuk, jambon üzere ek unsuru içeren baharat ve tuz yoğunluğu çokça olan bu üslup besinler, konserve besinlerden uzak durmak daha sağlıklıdır.
Kalsiyum istikametinden varlıklı olan süt, yoğurt, peynir her gün kesinlikle tüketilmelidir.
Sağlıklı beslenme için her besin gurubundan günlük olarak kâfi ve istikrarlı olarak almak gerekir. Kabaca bu periyotta;
Süt- yoğurt 2-3 su bardağı (400-600 ml)
Peynir 2 kibrit kutusu kadar( 60 gr)
Et, tavuk, balık 3-4 porsiyon
Yumurta, kuru baklagiller 1 porsiyon
Taze zerzevat ve meyveler 5-7 porsiyon
Tahıllar
Ekmek 4-6 dilim
Pirinç, bulgur, makarna vb hiç yahut 2-3 porsiyon
Emzirirken bebeği yanlışsız durumda tutmak değerlidir. Göğse makas hareketi yapmak süt kanallarının tıkanmasına yol açabilir.
Ana rahat olmalıdır. Uzun mühlet oturmaktan yorulduysa yatar durumda emzirmeye devam edilebilir. Yorgunluk süt oluşumunu olumsuz etkileyen bir durumdur. Süt veren bir ana dinlenmeye ihtimam göstermelidir. Bebeğin ağzına birkaç damla süt damlatılarak tadını alması emmeyi başlatır. Bebeğin burun deliklerinin tıkalı olmamasına dikkat etmek gerekir.
Göğüs büyüklüğü yahut küçüklüğü süt oluşumu için kıymetli değildir.
Süt oluşumu için çok çokça şekerli besin ve tatlı tüketmeye gerek yoktur. Bu size kilo katmanın dışında öteki bir şey yapmaz. Tatlı tüketmek istediğinizde sütlü tatlılar, kurutulmuş meyveler yahut meyve tatlıları tercih edilebilir.
Bebek her ağladığında emzirilmelidir, zira bebek altını kirletmenin dışında bir acıktığı bir de susadığı için anayı emer. Doymadığı tasası ile ek besinlere erken başlamak bebeğin gelişimi ve süt oluşumu için olumsuz bir durumdur.
Bebek bir memeyi emip yeterlice boşalttıktan sonra 2. göğüs verilmelidir. Ölçüsüz gergin tam boşaltılamayan göğüste süt imalatı durabilir.Meme başında sorun varsa mastit (meme başı iltihabı) üzere sağılarak ana sütü bebeğe bu formda verilebilir. Sağılan sütler, kapağı ve şişesi5 dakika kaynatılarak mikroplardan arındırılmış cam kavanozlarla saklanmalıdır. Sağılmış sütü ana 15 oC’ de 24 saat, 19- 22 oC de 10 saat, 25 oC de 8 saat saklanabilir. 0- 4 oC de dondurulduğunda 8 gün içinde kullanılmalıdır. Buzdolabından munfasıl kapaklı bir dondurucu bölmede 3–4 ay saklanabilir. Sürekli 0 oC de çalışan derin dondurucuda 6 ay ve daha uzun vade saklanabilir. Saklanan sütler bebeğe verilmeden evvel, kavanoz içinde sıcak suda bekletilerek (benmari usulü) ısıtılmalıdır.
Emzik verirseniz de bunu şekerli su ya da reçel vb şekerli azıklara batırıp vermeyiniz.
Ana sütünü bebek ek besinlere başlasa bile iki yaşına kadar vermeye devam ediniz.
Emzirmenin ana sıhhatine ekleri ise; anayı göğüs kanseri riskinden uzak fiyat, veladet sonrası depresyonunu önler, kanama riskini azaltır, rahmin eski haline çabuk dönmesine yardımcı olur. Ana ile bebek arasında güçlü ve rahatlatıcı bir bağ kurulmasını sağlar.
Kaynaklar:
1.Köksal G.,Gökmen H. Evlat Hastalıklarında Beslenme Hatipoğlu Yayınları, 2000
2. Samur G., T.C. Sıhhat Bakanlığı Temel Sıhhat Hizmetleri Umumî Müd. Azık Güvenliği Daire Baş. Gebe ve Emziklilik Periyodunda Beslenme, Ekim 2006
3. Gökçay G.,Garipağaoğlu M., Çocukluk ve Ergenlikte Beslenme Saga yayınları, 2002